Avonturen in de mens, Gavin Francis
Kort en bondig; dit boek gaat over EBM: “experience based medicine”. Reizend doorheen het menselijk lichaam bespreekt de auteur verschillende essentiële elementen van het leven. Hij focust zich op die momenten waarop leven en lichaam zich het meest intens verweven weten; waarin het leven met het lichaam – al dan niet bewust – in aanraking komt. Het boek bestaat uit diverse kortverhalen die in hoofdstukken verpakt zijn, waarin de auteur zijn eigen ervaringen en bedenkingen bij verschillende ziektebeelden en medische handelingen vertelt.
Met zijn verhalen, doorspekt met metaforen en beeldspraak, loodst hij ons door verschillende medische thema’s. Hij put zijn inspiratie zowel uit zijn opleidingstijd als uit zijn dagdagelijkse praktijk. Telkens grijpt hij de kans om een ziektebeeld of de beleving van de patiënt vanuit een ander en onverwacht perspectief te bekijken. Zo is het hoofdstuk over de ogen een excuus om de zintuigen en daaruit voortkomende gewaarwordingen filosofisch te benaderen. De verschillende opvattingen van de oude Grieken tot Einstein over “het licht” functioneren als opstapje om de abstractere concepten van waarneming of gebrek aan waarneming te “belichten”. Het is prettig om zelf ook aangemoedigd te worden om stil te staan bij de, soms historische, soms filosofische en poëtische aspecten van de geneeskunde.
In meerdere ziektebeelden spelen essentiële elementen uit het leven, zoals het “zijn”, identiteit, licht, lucht, maar ook emoties, leven en de dood, een belangrijke rol. In deze interactie tussen het lichaam en de buitenwereld, gaat de auteur op zoek naar diepgang. Deze thema’s worden aan de hand van casuïstiek besproken, maar al snel wordt het metaperspectief erbij betrokken en ontpopt het verhaal zich met een mix van beleving en wetenschap. De eerste pagina van het boek “opmerkingen vooraf over vertrouwelijkheid” is dan weer tekenend voor de zorgvuldigheid en het respect waarmee in het boek de verschillende patiënten en situaties worden beschreven. In het boek komen ook enkele psychiatrische thema’s aan bod, zoals psychotische depressie en ect, maar ook automutilatie. Verder is het een welkome herhaling van de anatomie en fysiologie.
De opbouw van dit boek, met hoofdstukken die telkens een ander thema belichten, maakt het mogelijk om een groot aantal verschillende thema’s te bespreken, maar staat soms ook de vlotheid van het lezen in de weg. Daarbij wordt er in een hoofdstuk geregeld uitgeweid waardoor de structuur in een hoofdstuk soms verloren gaat, wat het lezen bemoeilijkt en het verhaal langdradiger maakt. Naar het einde toe dreigt het boek zo de interne samenhang te verliezen en worden meer en meer losse items besproken, wel nog steeds op een interessante wijze.
De vertaling schiet soms tekort met ongelukkige woordkeuzes zoals in de opsomming “[…] degenen met een overdosis of vergiftiging, de psychoten en geknakten, die met verbrandingen […]”. Voor lezers die een neutrale Nederlandse vertaling belangrijk vinden, is de originele Engelstalige versie misschien aan te raden. Zoals wel vaker bij geneeskunde, zijn enkele stukken iets minder geschikt voor gevoelige lezers of mensen die de neiging hebben zich alles levendig voor te stellen.
Aangestoken door het enthousiasme van dit boek, ben ik geneigd het vorige boek van de auteur ook op te zoeken en te lezen. Dit is in de eerste plaats een ontspannend boek voor mensen die zich voor het menselijk lichaam – en geneeskunde – in een bredere context interesseren.
Karakteristieken: paperback, 262 p., € 19.95
NL: uitgeverij Nieuwezijds – BE: uitgeverij EPO
