Een paar weken geleden debuteerde de documentaire Thy Father´s Chair van regisseurs Antonio Tibaldi en Alex Lora op het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA). 2 Joodse tweelingsbroers (Abraham en Shraga) lijken sinds het overlijden van hun ouders niets meer te hebben weggedaan. Het gevolg daarvan: volgestapelde kamers en kakkerlakken tot in de matrassen. Aangezien de bovenbuur, die een appartement van hen huurt, weigert verdere huur te betalen wegens de overlast en ze daardoor hun huis dreigen kwijt te raken, wordt door de broers een schoonmaakploeg ingeschakeld om samen met hen het huis terug bewoonbaar te maken.
Ondertussen wordt duidelijk dat de hoogopgeleide broers de afgelopen jaren niet alleen hun huis(houden) hebben verwaarloosd, maar vooral ook zichzelf. Er speelt veel meer dan enkel een stevig staaltje verzameldwang. Met een bevende hand leegt de ene broer een vol glas rode wijn op 2 seconden, terwijl de andere broer met tranen in zijn ogen probeert zo veel mogelijk -waardevols- te redden van de vuilniszak. De schoonmaakploeg gaat respectvol te werk, maar dit kan niet voorkomen dat de broers kilometers uit hun comfort zone worden gebracht terwijl ze vechten voor het behoud van waardevolle en waardeloze voorwerpen.
Daar waar tegenwoordig wel meer wordt gegluurd bij hoarders, is deze documentaire een aangename en integere afwisseling.Naarmate de docu vordert vraag je je meer en meer af of een schoonmaakploeg het probleem van deze kwetsbare mannen wel kan oplossen. De sprong naar -een paar maanden later- geeft ook niet echt een hoopvol beeld over het effect van de interventie.
Hoarding of verzameldwang is een diagnose die in de DSM-5 werd geïntroduceerd. Het belangrijkste kenmerk is een probleem met het wegdoen van spullen. De meest bewaarde spullen zijn oude kleren, kranten, zakken, boeken en ander papierwerk. Mensen met hoarding schrijven hun problemen met het wegdoen vaak toe aan een verondersteld nut of een sterke sentimentele gehechtheid aan de spullen. Een criterium voor de vaststelling van de diagnose is dat het vooruitzicht van het wegdoen van de spullen aanzienlijk leed veroorzaakt. Daarnaast zorgt het ongeorganiseerd verzamelen voor een accumulatie van spullen in de leefruimtes; waardoor bijvoorbeeld de keuken of slaapkamer niet langer kunnen worden gebruikt om te koken of te slapen. Het kan zelfs gevaarlijk worden, zo zijn er al meerdere hoarders gestorven in een -rommel lawine- (Solomon & Mataix-Cols, 2014).
Er zijn nog geen richtlijnen voor de behandeling van verzameldwang, maar een eenmalige interventie van een poetsploeg lijkt onvoldoende te zijn. SSRI´s zouden een zeker effect hebben, maar daarnaast gaan er vooral stemmen op voor een gedragstherapeutische behandeling met psychoeducatie over verzameldwang, het opstellen van concrete doelstellingen, motivatiebevorderende technieken, vaardigheidstraining m.b.t. het organiseren en beslissingen maken. Er zou moeten worden geoefend met het sorteren en wegdoen van spullen, oefenen in het weerstaan van het doen van verdere aankopen en cognitieve technieken om de dysfunctionele gedachten over de belangrijkheid van de spullen te nuanceren (Tolin, Frost, Steketee, & Muroff, 2015).
Een beklijvende documentaire dus, waarna je voor het welzijn van de Joodse broers hoopt dat de verzameldwang-poetsploegen worden uitgebreid met een psychiater en een gedragstherapeut.
Referenties
Solomon, C. G., & Mataix-Cols, D. (2014). Hoarding Disorder. New England Journal of Medicine, 370(21), 2023–2030. http://doi.org/10.1056/NEJMcp1313051
Tolin, D. F., Frost, R. O., Steketee, G., & Muroff, J. (2015). Cognitive Behavioral Therapy for Hoarding Disorder: a Meta-Analysis. Depression and Anxiety, 32(3), 158–166. http://doi.org/10.1002/da.22327
