Het principe is simpel: een gezellig groepje assistenten psychiatrie dat af en toe samenkomt om een boek te bespreken dat ze allemaal gelezen hebben. En dan liefst een boek met een psychiatrisch thema.
Boek: Love’s Executioner – Irvin D. Yalom
Aanwezigen: Tim Gheysens, Katrien Skorobogatov, Anna Ceelen, Aileen Doyle, Elise Wuyts
Dit is het eerste – maar zeker niet het laatste – boek van Yalom dat we kiezen voor deze boekenclub, en het stelde niet teleur. Deze verzameling van verhalen zijn gebaseerd op casussen uit de praktijk van Yalom en draaien allemaal op een of andere manier rond het thema liefde.
Wat ons opviel was hoe eerlijk de auteur is over zijn eigen gedachten over de patiënten die hij behandelt, tot op het oncomfortabele af. Zo vertelt hij heel nuchter en zelfbewust over de seksuele fixatie die hij heeft op een aantal van zijn vrouwelijke patiënten.
Hij geeft hiermee ook best veel inkijk in zijn eigen innerlijke leefwereld en de problemen waarmee hij worstelt. En hoewel dat soms oncomfortabel is, geeft het ook een zekere ontlading. Want we zitten allemaal met ons eigen stuk in de therapiekamer, en dat zelfbewuste is nu juist essentieel. The unexamined life is not worth living, zegt hij hier zelf heel mooi over.
Wat ook geruststellend is aan de zelfonthullingen die de auteur in zijn boek doet, is dat je beseft dat onzekerheid voor iedereen is, en niet alleen voor beginnelingen. In het begin ga je meer vasthangen aan protocollen, omdat die concrete handvaten geruststellend werken. Maar onze taak als therapeut is ook om die onwetendheid te verdragen, en vooral samen met de cliënt te dragen.
Het lezen van de verhalen brengt voor vele leden ook heel wat persoonlijke dingen naar voor. Zo gaf iemand in de groep aan dat zij het moeilijk vindt om te werken met mensen met een mentale beperking, door haar eigen onzekerheid rond intelligentie. Het boek zet je aan het denken over je eigen tegenoverdracht.
Yalom is zijn carrière begonnen in de psychoanalyse, en daarnaast is hij één van de grondleggers van de existentiële psychotherapie. Deze psychotherapeutische achtergrond komt erg naar voor in dit boek, waarbij de dood ook veel terugkomt als overheersend thema in het leven van een cliënt.
Yalom benadert zijn cliënten met warmte en authenticiteit, en het is ook duidelijk hoezeer dit werkt. Het is inspirerend om te zien hoe iemand evolueert doorheen een therapie, en wat voor verschil de begeleiding van zo’n ervaren therapeut kan brengen. Het gaat niet over het therapeutische woord, zegt de auteur meermaals, maar over de therapeutische daad. En de bereidwilligheid om daar ook buiten de sessie over na te denken. Zo’n therapeutisch proces gaat niet altijd vlot, en het is vaak ploeteren, maar het is ploeteren samen met je cliënt.
Voor mensen als ons, allemaal aan het begin van onze carrière, allemaal in een of andere fase van een psychotherapieopleiding, werkt dat stimulerend en tegelijk ook een tikje intimiderend. Het is een boek dat uitnodigt tot nadenken en misschien ook wel tot herlezen. Naar ons idee zou je er als therapeut ook steeds andere dingen kunnen uithalen, naargelang de fase van je leven en carrière. En dat roept meteen ook de vraag op: op welke manier bepaalt je eigen voorgeschiedenis de manier waarop je therapie geeft en wat voor therapeut je bent?
Tot slot haalden we enkele van onze favoriete verhalen in dit boek naar voor, maar ga vooral ontdekken wat de jouwe zijn.
- The Wrong One Died: een verhaal waarin doodsangst centraal staat, de verkeerde attributie aan levenswaarden waarin je je verliest en geen afstand kan bewaren
- If Rape Were Legal: een verhaal waarin iemand zodanig zijn eigen ruiten inslaat maar daaronder wel op zoek is naar connectie, iets dat door anderen steeds gemist wordt
- Love’s Executioner: een verhaal over de totale overheersing van de angst, en de duizenden “als” vragen die dat met zich meebrengt
