Daar is ie weer! De seizoenale artikelselectie om de meest in het oog springende wetenschappelijk-psychiatrische publicaties van het voorjaar 2020 in sneltreinvaart met jullie door te nemen. Bij deze de selectie met interessante artikelen die in deze periode uitkwamen met een globale beschrijving en een link naar het artikel zelf. Wil je de maandelijkse artikelselectie per e-mail krijgen, schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief. Heb je een suggestie voor een artikel, lees je iets interessants in de krant, via een app of op je tablet, e-mail ons dan zodat wij het artikel op kunnen nemen in onze lijst! Veel leesplezier.
Covid
DeJongePsychiater heeft meerdere overzichten gemaakt (22 maart, 29 maart en 5 april) van informatie die relevant is voor psychiaters op gebied van Covid. Hierin is informatie te vinden die varieert van links naar algemene webinars over medische aspecten van Covid tot meer specifieke aspecten die te maken hebben met Covid in de psychiatrie.
Om rationeel te blijven voorschrijven in deze tijden, maak gebruik van de interactie-checker van de University of Liverpool: http://www.covid19-druginteractions.org/.
Medicamenteuze behandeling
Lumateperone, een modulator van serotonine, dopamine en glutamaat, bleek na 4 weken effectief in het verminderen van PANSS en CGI bij patiënten met schizofrenie in vergelijking met placebo (N=450; JAMA Psychiatry).
Voor antipsychotica onderzochten Leucht en collegae wat de doseringen zijn waarbij 95% van de maximaal haalbare reductie in symptomen is te verwachten; voor amisulpride is dit bijv. 536mg en voor olanzapine 15.2mg. Gemiddeld gezien zijn hogere doseringen dus weinig rationeel, hoewel voor veel antipsychotica weinig studies beschikbaar waren (N=68 studies; American Journal of Psychiatry).
Een artikel met DJP-bijdrage vindt dat jonge leeftijd, lage negatieve PANSS-scores en paranoïde subtype schizofrenie geassocieerd zijn met relatief goede respons op clozapine bij patiënten met schizofreniespectrumstoornissen (N=9386; Neuroscience and biobehavioral reviews).
Een meta-analyse laat zien dat ketamineneusspray een vermindering geeft van depressieve klachten bij volwassenen tot 28 dagen na gebruik in vergelijking tot placebo (RR=1.36, Journal of Affective Disorders).
In een RCT met depressieve ouderen (>65 jaar) werd geen verschil gevonden in effectiviteit tussen add-on esketamine neusspray en antidepressiva alleen (American Journal of Geriatric Psychiatry).
Een real-world studie met DJP-bijdrage toont aan dat voor patiënten die gestopt zijn met clozapine om wat voor reden dan ook, clozapine en olanzapine de meest effectieve behandelopties zijn (N=2250 patiënten die stopten met clozapine; British Journal of Psychiatry).
Bij ouderen gaat een depressie veelal samen met cognitieve symptomen. Een recente RCT heeft aangetoond dat het toevoegen van memantine (= een NMDA-antagonist) aan escitalopram een grotere verbetering geeft van cognitieve klachten gemeten tot 1 jaar na de depressie. De patiënten die zowel memantine als escitalopram gebruikten hadden een even goede respons als de patienten met alleen escitalopram (Journal of Geriatric Psychiatry)
Psychotherapie
In een RCT werden twee vormen van mentalisation-based treatment (MBT) vergeleken; namelijk ambulant (2x per week) vs. klinische dagbehandeling (5x per week). De effectiviteit bleek hetzelfde, maar dagbehandeling was net iets effectiever op het domein relationeel functioneren. (N=114, British Journal of Psychiatry)
In personen met zowel PTSS als een stoornis in gebruik van middelen bleek familietherapie effectief ten opzichte van treatment as usual (N=124; JAMA Psychiatry).
Een belangrijke studie in deze tijden: in personen met residuale depressieve verschijnselen is online mindfulness effectief in het verminderen van deze klachten (N=460; JAMA Psychiatry).
Overige behandelingen
ECT is veilig en effectief bevonden in het behandelen van agitatie bij dementie in een retrospectieve studie (n=60, American Journal of Geriatric Psychiatry).
In een RCT wordt aangetoond dat het toevoegen van rhodiola rosea (rozewortel) als voedingssupplement aan sertraline effectiever is in de behandeling van depressie dan sertraline alleen (N= 100, Journal of Affective Disorders).
Een review op basis van meta-analyses suggereert dat er nog geen effectieve interventies bestaan voor preventie van psychose (JAMA Psychiatry).
Epidemiologie
Als het aantal migranten afkomstig uit dezelfde regio relatief laag is in de wijk stijgt het risico op schizofreniespectrumstoornissen met ongeveer 5% per 5% toename van het aantal migranten van die andere achtergrond (N=468k, van wie ruim 4000 duizend met een niet-affectieve psychose; Lancet Psychiatry).
Een grote meta-analyse toont aan dat een enkele toediening met THC en niet met CBD het risico op psychotische, negatieve en algemeen psychiatrische symptomen duidelijk vergroot (N=15 studies; Lancet Psychiatry).
Een andere grote meta-analyse naar associaties tussen antipsychotica en metabole veranderingen bewijst wat we al vermoedden: olanzapine en clozapine zijn het slechts terwijl de moderne middelen (aripiprazol, brexpiprazol, cariprazine en lurasidon) het minste bijwerkingen op dit vlak geven (N=25; Lancet Psychiatry).
Wanneer media rapporteren over suïcide door een beroemdheid neemt het risico op suïcide in de bevolking toe met 13%; ook de kans op gebruik van de gebruikte methode neemt toe (met 30%; 20 studies; BMJ).
De gepoolde prevalentie van gecompliceerde rouw wordt in een meta-analyse geschat op 49% bij volwassenen die hun dierbare via een onnatuurlijke dood verliezen. Het risico op gecompliceerde rouw is het grootst na het verlies van een enig kind of verlies door een gewelddadige dood (Journal of Affective Disorders).
Alhoewel er geen causaal verband kan worden aangetoond zijn er in een Braziliaanse studie onder geneeskundestudenten risicofactoren gevonden geassocieerd met suïcidepogingen; vrouwelijk geslacht, homoseksualiteit, laag inkomen, gepest worden door studiegenoten, trauma in de kindertijd en een familigeschiedenis met suicide (N=4840, Acta Psychiatrica Scandinavica).
Uit cijfers van een longitudinale studie in Zweden bleek dat 19% van de anorexia nervosapatiënten na 30 jaar nog steeds last heeft van hun eetstoornis; 67% was volledig genezen; de gemiddelde duur van ziekte was 10 jaar (British Journal of Psychiatry)
