Psychiatrie: velen van ons gaan ermee naar bed en staan ermee op. Dit geldt schijnbaar ook voor demissionair minister van Volksgezondheid Edith Schippers. Recent was ze te gast bij “het ontbijt met de minister” georganiseerd door Medisch Contact. Met de eindstreep in zicht blikte ze terug op zeven jaar ministerschap en de GGZ werd daarbij niet gespaard. Een verslag van het ontbijt is te lezen op de site van Medisch Contact.
Schippers: “In de ggz is denk ik leiderschap nodig. De sector is nu enorm verdeeld. Partijen moeten bij elkaar gaan zitten en afspreken: die kant gaan we op” Maar ook de petitie tegen ROM moet eraan geloven: “Dat ROM-men is ook een afspraak. Die heb ik niet bedacht, dat stond in de agenda van het veld. Nu is de andere helft van de sector ertegen.” – Schippers. Hoewel de minister zich hierbij niet van haar meest introspectieve kant laat zien, stelt ze een belangrijke vraag: is de psychiatrie te verdeeld om slagvaardig te zijn? Aanwijzingen zijn er in ieder geval wel voor te vinden.
Ten eerste kunnen we kijken naar de waslijst aan belangenorganisaties die het bestuurlijk akkoord GGZ in 2012 hebben ondertekend om te beseffen dat dit een recept voor verlammende verdeeldheid is (afbeelding 1). Dit document hoort leidend te zijn voor de richting van de GGZ voor dit decennium. Maar met zoveel aparte belangen en zienswijzen aan één tafel, mag het een klein wonder heten dat een deel van de afspraken nagekomen worden.
Ten tweede kunnen de verschillende petities die gretig ingevuld worden en de veelvoud aan werkgroepen die oproepen tot een totale herziening van het systeem als symptomatisch gezien worden voor een diepe verdeeldheid. Waarom vinden deze kritische geluiden geen ruimte in de bestaande belangenorganisaties? Waarom moeten ze grijpen naar dit soort publieke (paarden)middelen?
Ten derde lijkt de kloof tussen GGZ en Academie soms onoverbrugbaar groot. Waar op psychiatrisch onderzoeksgebied de ene spannende neurowetenschappelijke ontdekking na de ander wordt gedaan, neemt de onvrede in de GGZ steeds verder toe. Waarom volgen psychiaters in opleiding niet zowel een deel van hun opleiding in de periferie en een deel in de Academie? Ik ken geen ander specialisme dat pretendeert één coherente beroepsgroep te zijn maar hun opleidingen zo goed als parallel laat verlopen.
Afbeelding 1
Nu ben ik nog niet oud genoeg om cynisch te zijn en stel ik dus het volgende voor: laten we eens proberen het over wat meer zaken eens te worden. Oftewel: laten we het onderlinge, constructieve, debat blijven opzoeken. Laten we ons verenigen in het besef dat we verdeeld zijn en dat dit een probleem is. Met dit besef op zak kunnen we op zoek naar de oorzaken hiervan. Hierdoor hoeven we minder vaak de vuile was buiten te hangen wat onze positie als sector meer schaadt dan bevordert.
Nadat de oorzaken duidelijker zijn, kunnen we op zoek naar oplossingen. Hierbij in ieder geval alvast mijn overpeinzingen: in mijn optiek is het herstellen van de weeffout dat GGZ en Academie gescheiden kunnen opleiden een belangrijk beginpunt. Daarnaast kunnen we kijken naar de manier waarop we georganiseerd zijn; moeten er echt wel zoveel aparte beroepsverenigingen zijn voor de GGZ? Leidt dit niet tot verdeeldheid en inefficiënte overlap? Volgens mij moet het beter mogelijk zijn om een eenduidige lijn te vinden waar bijna iedereen zich in kan vinden.
Demissionair minister Schippers zwaait binnenkort af en in haar nadagen heeft ze ons een belangrijke spiegel voorgehouden. Laten we ons dit als jonge psychiaters aantrekken. Discussie en meningsverschillen zijn belangrijk voor vooruitgang, ruzie en verdeeldheid niet. We hebben eigenlijk maar één keus: psychiaters aller lande, verenigt u!
