Waarom dit onderzoek?
Menig ouder laat zijn of haar puber in de huiselijke setting (slokjes) alcohol proeven, al dan niet ingezet als preventieve strategie, om latere alcoholproblemen voor hun kroost te minimaliseren. Maar is het wel zo dat het ‘onder supervisie’ alcohol laten drinken van adolescenten een beschermend effect heeft op (later) alcoholmisbruik? Eerder onderzoek van Clare et al.1,2 vond juist associaties tussen het aanbieden van alcohol aan adolescenten door ouders en daarop volgend binge drinkenA en schade door alcohol.
Onderzoeksvraag
Is het aanbieden van alcohol aan adolescenten door ouders of anderen geassocieerd met opvolgend binge drinken, alcoholgerelateerde schade, alcoholmisbruik, –afhankelijkheid (DSM-IV) of een stoornis in het gebruik van alcohol (DSM-5)B? En speelt de hoeveelheid aangeboden alcohol een rol?
Hoe werd dit onderzocht?
In een Australische prospectieve cohortstudie werden 1910 adolescenten en hun ouders zeven jaar gevolgd met behulp van jaarlijkse vragenlijsten. De vragenlijsten werden door adolescent en ouders onafhankelijk ingevuld. Blootstelling aan alcohol door ouders en anderen (i.e. volwassenen anders dan ouders, bijvoorbeeld vrienden, familieleden, of zelf verkregen) en een breed scala aan uitkomstvariabelen werd in kaart gebracht (i.e. binge drinken, alcoholgerelateerde schade, alcoholmisbruik, -afhankelijkheid of een stoornis in het gebruik van alcohol). Tevens werd er naast leeftijd en geslacht gecorrigeerd voor een reeks andere relevante variabelen, onder meer voor familiaire alcoholproblematiek, religie, roken, middelengebruik door naasten en angst- en stemmingsklachten. Met behulp van logistische regressie analyses werd onderzocht hoe de blootstelling aan alcohol van invloed was op genoemde uitkomstvariabelen.
Belangrijkste resultaten
Ouders gaven jongere adolescenten met name slokjes alcohol, geen grote hoeveelheden. Naarmate adolescenten ouder waren, kregen zij vaker hele consumpties aangeboden. Belangrijk en mogelijk tegengesteld aan de overtuigingen van vele ouders, was het aanbieden van slokjes alcohol door ouders geassocieerd met een verhoogd risico op binge drinken (OR:1.85; 99.5%CI:1.17-2.91) en aan alcohol gerelateerde schade (OR:1.70; 99,5%CI:1.20-2.42) ten opzichte van adolescenten die geen alcohol verkregen via anderen. Het was daarentegen niet geassocieerd met alcoholmisbruik, -afhankelijkheid of een stoornis in het gebruik van alcohol. Het aanbieden van volledige consumpties door ouders (en geen aanbod van anderen) bleek geassocieerd met zowel binge drinken (OR:5.51; 99.5%CI:3.12-9.72) en alcoholgerelateerde schade (OR:3.56; 99.5%CI: 2.09-6.08) als een stoornis in het gebruik van alcohol (OR:3.09; 99.5%CI:1.43-6.65). Voorzien worden van slokjes alcohol door anderen dan ouders was ook geassocieerd met een verhoogd risico op binge drinken (OR:2.04; 99.5%CI:1.14-3.67), maar niet met schade door alcohol of symptomen van alcoholmisbruik, -afhankelijkheid, of een stoornis in het alcoholgebruik.
Implicaties voor de praktijk
Een beschermend, of schade minimaliserend, effect van het ouderlijk aanbieden van (slokjes) alcohol lijkt ongegrond. Dit onderzoek ondersteunt daarmee richtlijnen uit verschillende landen, waarin gepleit wordt voor uitstel van het starten met alcohol in de adolescentie. Interventies gericht op het stoppen van alcoholverschaffing door ouders en de effecten daarvan zouden nader onderzocht moeten worden. Voor nu blijft het adagium van Nietzsche het advies, ook aan ouders met pubers:
“A single glass of wine or beer a day is amply sufficient to turn life into a valley of tears for me.”
– Friedrich Nietzsche
Besproken artikel:
Aiken A, Clare PJ, Boland VC, et al. Parental supply of sips and whole drinks of alcohol to adolescents and associations with binge drinking and alcohol-related harms: A prospective cohort study. Drug Alcohol Dependence Oct 2020; 215:108204. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2020.108204
Referenties:
1. Clare PJ et al. Parental supply of alcohol as a predictor of adolescent alcohol consumption patterns: a prospective cohort. Drug Alcohol Dependence 2019; 204: 107529.
2. Clare PJ et al. The overall effect of parental supply of alcohol across adolescence on alcohol-related harms in early adulthood – prospective cohort study. Addiction 2020.
Begrippen
A – Binge is het Engelse woord voor braspartij. Binge drinken wil zeggen het drinken van minstens 4 (vrouwen) of 5 (mannen) glazen alcohol tijdens 1 enkele gelegenheid. Bron: Jellinek, https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/wat-is-binge-drinken/.
B – De eerdere DSM-IV-stoornissen misbruik en/of –afhankelijkheid van middelen zijn samengevoegd in de nieuwe DSM-5-stoornis in het gebruik van middelen.
