Van Thijs H. lijken we veel te weten. Via internet kennen we zijn gezin, buren en oude kennissen. We kennen zijn jeugdfoto’s, LinkedIn pagina en CV. Maar nog veel meer weten we niet. Het onderzoek naar de verdachte van drie moorden loopt nog, en er is weinig bekend over het hoe en waarom. Helaas blijkt terughoudendheid als je iets (nog) niet weet lastig. Waarom zou je wachten?
Natuurlijk is het logisch dat na een heftige gebeurtenis er behoefte is aan duidelijkheid: wat is er gebeurd? Toch zorgt alle beschikbare informatie over Thijs H. voor een paradox: hoe meer informatie er is, hoe minder we soms weten. Kijk bijvoorbeeld naar alle deskundigen die zich buigen over Thijs H. We krijgen uitleg over verwardheid, drugs, psychoses en blunderende GGZ instellingen. Maar ook over seriemoordenaars, moordpatronen en crimineel gedrag. Heeft het betrekking op Thijs H.? Niemand die het weet. Soms wordt er nog bij gezegd dat het om algemene informatie gaat, maar veel vaker worden dingen gesuggereerd en wordt er volop gespeculeerd.
De oplossing is niet om de hoeveelheid informatie over Thijs H. te verminderen. Het ontbreken van informatie zal speculatie niet voorkomen. Uitspraken als ‘Seriemoordenaar aangehouden’, ‘Psychiatrische patiënt pleegt drie moorden’ of ‘Rustige vriendelijke jongen levensgevaarlijk’ doen allemaal geen recht aan wat we wel – en niet – weten over Thijs H. Het zorgt ook niet dat mensen rustig de lopende onderzoeken kunnen en willen afwachten. Inmiddels heeft de discussie zich verplaatst naar het beroepsgeheim: hadden hulpverleners over Thijs H. niet eerder aan de bel moeten trekken en de politie moeten inlichten? Ook loopt de algemene en belangrijke discussie over beroepsgeheim door de specifieke situatie bij Thijs H. waar we veel niet van weten.
Het is ook nooit goed. Is er veel informatie, dan wordt de nuance vaak gemist. Maar is de informatie beperkt en beknopt, dan geeft dat extra onrust. De oplossing ligt voor de hand: er moet een juiste balans gevonden worden tussen te veel en te weinig informatie. Maar dat is nog niet genoeg.
Als we weinig weten wat er zich heeft precies afgespeeld, dan zou ons tot een bescheiden mens moeten maken. Ruimte voor twijfel en terughoudendheid is essentieel voor een zorgvuldig debat. Dat is een ingewikkelde combinatie: wel iets zeggen vanuit kennis, maar rekening houden met de onzekerheid en niet sensatiebelust speculeren. Zonder twijfel en terughoudendheiod ontstaat een schijnzekerheid waar niemand bij gebaat is, en ontstaat een vruchtbare bodem voor complottheorieën.
Als het gaat om Thijs H. zou deze twijfel leidend moeten zijn. De slachtoffers – maar ook Thijs H. – verdienen dat.
