Het Handboek suïcidaal gedrag bij jongeren is een welkome ‘geïllustreerde’ uitwerking van de wat drogere richtlijn suïcidaal gedrag, die de basis vormt van dit handboek. In een vlotte en toegankelijke stijl worden verschillende facetten van het werken met suïcidale jongeren besproken.
Het boek is opgebouwd uit vier delen:
In deel 1 worden feiten over suïcidaliteit en automutilatie weergegeven en de juridische kaders geschetst. Besproken wordt het toepassen van de richtlijn voor suïcidaliteit en de ketenzorg zoals die zou moeten bestaan. Een apart hoofdstuk wordt gewijd aan de rol van hulpverleners of vertrouwenspersonen buiten de gezondheidszorg die wel regelmatig met suïcidale jongeren te maken krijgen.
In deel 2 wordt de richtlijn verder uitgewerkt en is te lezen hoe suïcidaliteit bij verschillende psychiatrische stoornissen voorkomt. Beschreven wordt hoe risicofactoren ook in kindfactoren en systemische context te vinden zijn.
In deel 3 wordt een brede waaier aan behandelmogelijkheden besproken: medicatie, methodieken om suïcidaal piekeren te verminderen en het zogenaamde suïcideverbod met haar voor en nadelen. Ook worden opname en de systemische benadering en behandeling van suïcidaliteit uitgewerkt en is er een apart hoofdstuk over multiculturele gezinnen en de worstelingen van jongeren die opgroeien tussen twee culturen.
In deel 4 worden een aantal capita selecta toegevoegd die ingaan op chronische suïcidaliteit, persoonlijkheidsstoornissen, internet, emotionele valkuilen bij de therapeut en hoe te handelen na een geslaagde suïcide.
Elk hoofdstuk wordt afgesloten met aanbevelingen met praktisch nut. Een geparafraseerde selectie:
- Neem suïcidaliteit altijd serieus (ook al is de poging ambivalent of de aanleiding voor een volwassene schijnbaar niet relevant)
- Betrek het systeem, in eerste instantie ouders, ook als de jongere weigert. De zorgplicht prevaleert boven de zwijgplicht.
- Houd er rekening mee dat de kalenderleeftijd van suïcidale jongeren niet altijd overeenkomt met hun ontwikkelingsleeftijd en dat zij vaak als jonger aangesproken dienen te worden
- Onderzoek gevoelens van gedachten ‘er niet meer bij te horen’ en ‘ anderen tot last zijn’ en bespreek die systemisch.
Het Handboek is geschikt voor iedereen die professioneel met suïcidale jongeren in aanraking komt, zowel binnen als buiten de psychiatrie. In tijden waarin niet GGZ professionals (bv buurtteams) steeds meer betrokken raken bij de zorg van kinderen en jongeren, is het goed na te denken over de plek van iedere professional in of buiten de zorgketen, het boek geeft hierin handreikingen.
Het boek is geschreven vanuit medisch psychiatrisch en systemisch perspectief. Voor de professional werkzaam in de (jeugd)GGZ, die suïcidaliteit regelmatig tegenkomt, is het geruststellend dat het boek gebaseerd is op de multidisciplinaire richtlijn suïcidaliteit. Dit maakt ook dat veel informatie al bekend zal zijn. Het bek geeft vooral handvatten hoe de richtlijn toe te passen in een specifieke doelgroep.
De eerste drie delen van het boek zijn sterk en samenhangend. In de capita selecta worden sommige onderwerpen uitvoerig en andere zeer beknopt besproken, wat het geheel een wat rommelige indruk laat maken. Het uitgebreid bespreken van nazorg na suïcide is zeer passend, de toelichting op specifieke behandelvormen (DGT, e-health) zijn te beknopt om nuttig te zijn en vallen misschien buiten het bestek van dit boek dat verder wegleest als een handleiding.
Besluit
De combinatie van casuïstiek, systeemtheoretische overwegingen en het uitwerken van jeugdspecifieke zaken rondom suïcidaliteit, maakt het boek voor iedere professional (op verschillende manieren) onderhoudend en informatief en is wat mij betreft een aanrader.
Handboek suicidaal gedrag bij jongeren
Individuele en gezinsbehandeling
Uitgeverij Boom
ISBN 9789089539212
