Deze week verschijnt de podcast Zwarte muisjes, over psychische problemen rondom de zwangerschap en kraamtijd. Journalisten Maarten Dallinga en Denise Hilhorst zijn de makers van deze serie, waarin een aantal vrouwen vertelt over hun peri- of postpartum depressie, angststoornis of psychose. Mijke Lambregtse-van den Berg (psychiater in het Erasmus MC) plaatst de verhalen in een psychiatrisch context en vertelt globaal iets over vóórkomen, herkenning en behandeling. De rustige interviewstijl van Maarten Dallinga en de achtergrondgeluiden van een ontbijt aan de keukentafel, een pruttelende baby in de box of het openen van de deur van de moeder-baby-unit, maken de verhalen persoonlijk, ontroerend en indringend.
Tijdens mijn eigen zwangerschapsverloven heb ook ik (als fervent podcastluisteraar) wel eens gezocht naar podcasts over zwangerschap, bevallen en kraamtijdtips. Het aanbod is gigantisch. De grote meerderheid van deze podcastmakers (veelal vrouwen) heeft vooral als doel om vrouwen ‘in hun kracht te zetten’, de regie te geven. Maar wat als je niet meer goed weet wat je wilt, al weken nauwelijks slaapt en jezelf steeds meer verliest tijdens één van de meest kwetsbare fases uit een mensenleven? Het beeld van de clichématige roze wolk, de vele influencer moeders op sociale media en het schuldgevoel van de jonge moeders die níet direct genieten van hun kind of nieuwe rol vergroten samen het toch al bestaande taboe. Dit terwijl psychische klachten rondom de zwangerschap, bevalling en kraamtijd niet zeldzaam zijn. In tegendeel. Meer dan één op de tien vrouwen krijgt deze klachten.
De verhalen van de vrouwen in Zwarte muisjes illustreren hoe ingewikkeld het kan zijn voor een kersverse moeder en haar omgeving om tijdig te zien dat er meer aan de hand is dan de ‘normale’ emotieschommelingen, doorwaakte nachten, fysieke ongemakken en bezorgdheid over een pasgeboren baby. De psychiater weet natuurlijk als geen ander dat er vrouwen tussen zitten waarbij het ziektebeeld in korte tijd zeer ernstig kan verlopen, met grote gevolgen voor moeder, kind, partner en alle anderen betrokkenen. Maar onbekendheid met deze ziektebeelden onder jonge vrouwen, verwachtingspatronen over de zwangerschap en kraamtijd, het stigma en het taboe verhogen de drempel van de deur richting adequate zorg en begeleiding. Terwijl met een tijdige en juiste behandeling de prognose goed is.
De kennis hierover moet dus beter verspreid worden. En wat mij betreft is een podcast als deze daar het ultieme medium voor. Een podcast stelt je in staat om in alle rust en in je eigen tempo in aanraking te komen met de verhalen van anderen. Eerder raadde ik de familie van een patiënt met een psychotische depressie al eens aan om Geschokt te luisteren: een prachtige audiodocumentaire over (het verminderen van) de vooroordelen over ECT, gemaakt door Stef Visjager. Maarten Dallinga maakte eerder Verstrikt, een bekroonde podcastserie over suïcide. En nu dus Zwarte muisjes. Waarin dappere vrouwen en hun partners, met een microfoon onder hun neus, naar woorden zoeken om uit te leggen hoe het voor hen voelde. Als een zandzak die je lijf constant weer naar beneden trekt. Machteloos of in een constante paniek. Alsof je je partner weg ziet zakken in drijfzand, maar daar zelf ook in dreigt te raken als je haar er uit probeert te trekken. Én ze vertellen hoe ze er weer uit kwamen. Door het delen en verspreiden van deze serie dragen wij bij aan een bredere bekendheid met deze klachten en neemt de openheid over dit soort klachten toe. Op naar een vroege signalering van postpartum psychiatrische ziektebeelden.
De trailer is hier te beluisteren en de eerste aflevering kun je vinden via je favoriete podcastmedium.
Illustratie: Margot Westermann
