Voordat een antidepressivum wegens onvoldoende effect wordt stopgezet, moet het eerst adequaat gedoseerd zijn geweest. Om een beter zicht te krijgen op de optimale dosering van SSRIs werd er een meta-analyse uitgevoerd naar de dosis-respons relatie van SSRIs bij depressie. Deze werd in november gepubliceerd in het AJP, en werd ook al kort vermeld in het DJP artikelenoverzicht van november (Jakubovski, Varigonda, Freemantle, Taylor, & Bloch, 2015).
Men bekeek 40 placebo-gecontroleerde RCTs (N=10.039), uitgevoerd bij unipolair depressieve volwassenen. Er kon worden geconcludeerd dat er wel degelijk een dosis-respons relatie bestaat waarbij hogere doseringen van SSRIs gepaard gaan met een verhoogd effect (range number-needed-to-treat: 14-16), maar eveneens verlaagde tolerabiliteit (meer bijwerkingen) wat zich vertaalde in een grotere dropout (range number-needed-to-harm: 22-24). Opmerkelijk echter was dat de algemene dropout rates lager waren bij de hogere dosering van SSRIs, vermoedelijk wegens hun groter effect.
Het grootste gemeten effect werd gevonden in de range van 200-250mg imipramine equivalentie. Daarboven vlakt de curve wel terug af (zie grafiek). Als we even snel rekenen komt dat overeen met:
– 240-300 mg sertraline
– 200-250 mg fluvoxamine
– 40-50 mg paroxetine
– 40-50 mg fluoxetine
– 66.6-83.3 mg citalopram
– 33.4-41.8 mg escitalopram
Kortom, doseringen die opmerkelijk hoger liggen dan de doseringen waarmee wij een depressie doorgaans proberen te behandelen. Bij deze doseringen waren er wel opmerkelijk meer bijwerkingen aanwezig. Vandaar dat men op basis van deze resultaten voorzichtig aanbeveelt om een SSRI dosering enkel te verhogen bij nonresponders op lagere dosissen van SSRIs. Verder onderzoek moet echter uitgevoerd worden om de kosten/baten verhouding van dosisverhogingen bij deze nonresponders te beoordelen en om het perfecte moment voor dosisverhoging te bepalen.
Zullen we voor stemmingsstoornissen over enkele jaren met evenveel gemak hoog doseren zoals we nu voor angstproblemen en OCD doen? Of zullen de voordelen van het hoger doseren voor bepaalde SSRIs niet opwegen tegen de nadelen, zoals QTc-verlenging (Beach et al., 2014)? Vol verwachting klopt ons hart..
Referenties
Beach, S. R., Kostis, W. J., Celano, C. M., Januzzi, J. L., Ruskin, J. N., Noseworthy, P. a., & Huffman, J. C. (2014). Meta-analysis of selective serotonin reuptake inhibitor-associated QTc prolongation. Journal of Clinical Psychiatry, 75(5), 441–449. http://doi.org/10.4088/JCP.13r08672 (link)
Jakubovski, E., Varigonda, A. L., Freemantle, N., Taylor, M. J., & Bloch, M. H. (2015). Systematic Review and Meta-Analysis: Dose-Response Relationship of Selective Serotonin Reuptake Inhibitors in Major Depressive Disorder. The American Journal of Psychiatry, 54(7) http://doi.org/10.1176/appi.ajp.2015.15030331 (link)
