Chirurgie is niet direct een discipline waar psychiatrie snel mee geassocieerd wordt. Op de flowchart voor je keuze voor medische disciplines liggen we best ver van elkaar af. Hierdoor zou het wel eens kunnen dat er weinig onderzoek wordt verricht op de snijvlakken van deze disciplines. Mogelijks onterecht gezien een recente studie uit JAMA Surgery aantoont dat de psychische gezondheid wel eens een zwak punt kan zijn bij bariatrische chirurgie.
Bariatrische chirurgie bestaat uit een amalgaam van operaties bedoeld om gewicht te verliezen. Denk hierbij aan een gastric sleeve, een maagring, gastric bypass, .. . Onderzoek heeft aangetoond dat in vele gevallen een significant gewichtsverlies wordt bekomen, zeker in het eerste jaar postoperatief. Een pluspunt hierbij is dat vele somatische klachten die voor de operatie aanwezig waren hierdoor ook verholpen geraken: Obstructief slaapapneu, diabetes, gewrichtspijnen, .. . Onderzoek met alleen deze somatische outcomes hebben geleid tot het veelvuldig gebruik en promotie van deze aanpak in een steeds groter wordende doelgroep. Vanuit de psychiatrische hoek werden deze studies niet in twijfel getrokken maar werd er wel de vraag gesteld of dit wel het gehele plaatje was..
De Canadese onderzoeksgroep analyseerde de medische dossiers van 8.815 obese patiënten uit Ontario (VSA) die tussen 2006 en 2011 bariatrische chirurgie ondergingen (maagring, gastric sleeve, gastric bypass, ..). Interessant aspect was dat de opvolg periode reeds 3 jaar voor de operatie begon en tot 3 jaar erna verder liep. Voor een grote groep patiënten bleek, zoals verwacht, de psychische toestand (stemming en eigenwaarde) te verbeteren. Alleen bleek er een subgroep patiënten te zijn waar het tegenovergestelde plaatsvond. In de initiële groep van 8.815 patiënten werden 158 pogingen tot zelfmoord geregistreerd, uitgevoerd door 111 patiënten. Een derde hiervan vond plaats voor de operatie dus tweederde na de operatie. Gezien een zelfmoordpoging een relatief zeldzaam event is (maar wel eenvoudig te registeren) kunnen we ervan uitgaan dat de psychische toestand van een belangrijke groep patiënten niet verbetert, integendeel, na bariatrische chirurgie. Het belang van een lange follow-up werd ook duidelijk gezien de meeste pogingen tot zelfdoding tussen het tweede en derde jaar na de ingreep plaatsvonden.
Of bariatrische chirurgie een oorzaak, aanleiding of factor was voor deze stijging van 50% zelfmoordpogingen kan met deze studie niet beantwoord worden. De meeste pogingen tot zelfmoord werden trouwens ondernomen door patiënten die reeds in het verleden psychische problemen hadden, wat een reeds gekende risicofactor was voor zelfmoord(pogingen). Wat we wel kunnen meenemen uit deze studie is dat er vragen gesteld kunnen worden bij de huidige psychische screening bij de bariatrische en bij de follow-up ervan. De huidige wetgeving heeft duidelijke criteria gesteld rond de somatische voorwaarden voor het uitvoeren en de terugbetaling van deze operatie maar aan de psychische kant zijn deze te vrijblijvend en te beperkt in tijd om te spreken van kwaliteitsvolle geneeskunde.
Blijft de vraag: wie gaat er op tafel slaan: chirurgen, psychiaters, wetgevers of blijven we wachten tot patiënten dit gaan doen?
Referentie
Junaid A. Bhatti, MBBS, MSc, PhD; Avery B. Nathens, MD, PhD, FRCSC; Deva Thiruchelvam, MSc; Teodor Grantcharov, MD, PhD; Benjamin I. Goldstein, MD, PhD, FRCPC; Donald A. Redelmeier, MD, MSHSR, FRCPC . Self-harm Emergencies After Bariatric Surgery: A Population-Based Cohort Study. JAMA Surg. doi:10.1001/jamasurg.2015.3414
Amir A. Ghaferi, MD, MS; Carol Lindsay-Westphal, PhD. Bariatric Surgery—More Than Just an Operation
