Slechts 50 pagina’s dikker dan de eerste editie uit 2015, toch oogt de recent verschenen editie van ‘Moleman’s Praktische Psychofarmacologie’ imposanter. Tot stand gekomen met wat ‘oude’ en ook wat ‘nieuwe’ auteurs, zoals de opgefriste en uitgebreide redactie in het voorwoord vermeldt.
Eenmaal geopend, toont de inhoudsopgave vertrouwd in opbouw. Er is een aantal nieuwe hoofdstukken toegevoegd: middelen bij dementie, middelen bij ADHD en middelen bij verslaving. Een andere mooie verbetering is het verweven van de secties psychofarmaca bij kinderen en ouderen in de desbetreffende hoofdstukken.
In de opbouw van de hoofdstukken is het mooi te zien dat er meer aandacht is voor algemene behandelprincipes voor antidepressiva. Ook is deze editie volledig digitaal beschikbaar en er zijn recente wetenschappelijke inzichten toegevoegd, zoals op het gebied van farmacogenetica. Zoals we gewend zijn, is het boek inhoudelijk gezien robuust in uitleg over werking en bijwerking. De heldere neurowetenschappelijke beschrijving verheft Moleman’s handboek tot een klassieker en op psychofarmacologisch gebied zou je het kunnen waarderen als het hoogstandje Stahl’s Essential Psychopharmacology van de lage landen. Om deze titel echt te verdienen was het nog wel goed geweest als er meer uitgebreide visuele details waren toegevoegd zoals we die van Stahl kennen. De vergelijkende ‘plusjes en minnetjes tabellen’ zijn wel weer present en geven fijn de context van de verschillende bijwerkingen of receptorprofielen weer. De aanscherpingen en vernieuwingen maken het handboek Praktischer en meer dan een Psychofarmacologisch naslagwerk pur sang.
Jammer genoeg is niet ieder hoofdstukken even praktisch en hier ligt een gemiste kans. Alle psychiaters kennen de controverse rondom de pillen die we voorschrijven. De ‘antipsychofarmacologie’ is van alle tijden en wordt gevoed door ernstige schandalen, zoals de Zyprexa Papers, als wel door ongefundeerde hetzes. Regelmatig krijg ik van patiënten vragen over bijvoorbeeld antipsychotica, waarbij de zorgen over deze pillen van patiënten soms gevoed worden door kritiek van onze eigen vakgenoten zoals geuit in de Nederlandse kranten. Leg dan maar eens uit waarom collega X zo negatief is over middel Y. Hoe om te gaan met het informeren, begeleiden en afbouwen van medicatie is in dit praktische handboek helaas voor andere middelen dan antidepressiva summier beschreven. Voor antidepressiva bevat het boek wel degelijk overzichtelijke flow-charts en afbouwschema’s. In de volgende herziene editie wordt dit hopelijk psychofarmaca breed doorgevoerd. Hoofdstukken zoals stemmingsstabilisatoren en antipsychotica, sommen wel de afwegingen op die gemaakt moeten worden voor chronisch gebruik of noemen kort het vraagstuk stoppen/afbouwen. De besluitvorming en instructie voor afbouw blijven helaas achterwege. Uit recent onderzoek blijkt dat deprescriptie onvoldoende aan bod komt in behandelingen waardoor patiënten en naasten vaak in de kou staan met potentieel gevaarlijke situaties tot gevolg.
De waan van de dag wat betreft psychofarmaca kent temperamentvolle voor- en tegenstanders. Moleman’s praktische psychofarmacologie verheldert onze kennis door een stabiele, gedegen naslagwerk te zijn voor behandelaren. Voor patiënten zijn er op internet diverse bronnen te raadplegen, zoals via stichting KENMED. Integratie van deze twee werelden zou de kwaliteit van onze voorschrijf- en afbouwpraktijk ten goede komen.
