Amir Levine en Rachel Heller beschrijven op een begrijpelijke manier hoe hechting werkt, hoe belangrijk het is in ons leven en hoe we veilige en onveilige hechting kunnen herkennen. Daarnaast probeert het boek praktische handvatten te geven voor het aangaan van een gezonde liefdesrelatie voor zowel mensen met een angstige- als een vermijdende hechtingsstijl.
De kaft van het boek ziet er misschien een beetje goedkoop uit als just another self-help guide, maar dat is gelukkig de buitenkant. De inhoud en het thema van het boek is praktisch, uiterst actueel en helder opgeschreven. In lekentaal wordt duidelijk hoe belangrijk hechtingspatronen zijn, welke hechtingstypes er bestaan, welke invloed ze hebben op onze zoektocht naar een partner en het allerbelangrijkste, wat voor rol hechting in de partnerrelatie speelt.
Met talloze voorbeelden wordt er aandacht besteed aan het waarom partners elkaar opzoeken en wat ze bij elkaar te zoeken hebben. Deze relatiepatronen zijn volgens de auteurs eigenlijk al bij de eerste dates te herkennen, zowel voor buitenstaanders als mensen die nog op zoek zijn naar een partner. En juist dat allereerste begin van een relatie is essentieel. Daar wordt de basis gelegd voor een gezonde of ongezonde relatie; want ‘door iemand te zijn die je niet echt bent, sta je iemand anders toe om met jou samen te zijn op zijn of haar voorwaarden en te komen en gaan zoals het hem/haar belieft’.
Hechtingsvormen
De auteurs maken onderscheid tussen 3 hechtingsvormen die zijn gebaseerd op beschikbaar wetenschappelijk onderzoek naar de hechtingstheorie. Deze 3 vormen worden in het boek uitvoerig beschreven.
- De veilige hechtingsstijl wordt gekenmerkt door personen die zelfvertrouwen hebben en door dat vertrouwen gevoelens durven delen met de partner. Hij/zij vertrouwt erop dat de andere hem leuk vindt en maakt impliciet en expliciet kenbaar dat de wederhelft er mag zijn en erop mag vertrouwen dat hij/zij bijzonder is.
- De angstige hechtingsstijl wordt gekenmerkt door angst om verlaten te worden, door doemdenken en negatief oordelen over jezelf. Je plaatst je partner op een voetstuk en wuift zijn negatieve eigenschappen weg. Ook is er een continue angst om alleen over te blijven en kenmerkt een relatie zich door protestgedrag (dreigen met weggaan, terugtrekken of vijandig gedrag wat wordt gevolgd door een intense angst om verlaten te worden).
- De vermijdende hechtingsstijl wordt gekenmerkt door een angst om je te binden. Je laat dingen in het vage, je houdt je partner op afstand (fysiek en mentaal), je praat te vaak negatief over je partner en weet kleine onvolmaaktheden te benadrukken.
Met deze drie vormen als rode draad beschrijft het boek talloze manieren hoe je hier tijdens het daten en in een relatie beter met hechtingsstijlen om kan gaan. Tevens wordt er beschreven dat, ondanks dat deze hechtingsstijlen diepgeworteld liggen in onszelf en deels zijn bepaald door onze opvoeding, het mogelijk is om nieuwe hechtingspatronen aan te leren. Met andere woorden; onze hechtingsstijl is flexibel en leerbaar. Dat is een hoopvolle boodschap die door de hoeveelheid handvatten die in het boek worden voorgesteld in de praktijk uitvoerbaar blijft.
Doelgroep
Natuurlijk zijn er genoeg onvolkomenheden in het boek aan te wijzen. Op de eerste plaats is het een simplistische beschrijving van de hechtingstheorie. De belangrijkste tekortkoming is dat het onderscheid in hechtingsstijlen niet dichotoom is zoals in het boek wordt gesuggereerd. Het is niet veilig of onveilig, afhankelijk of niet afhankelijk of vermijdend of juist niet vermijdend. Het is een groot grijs tussengebied en iedereen presenteert zich weer met andere symptomen die hen weerhoudt om langdurige liefdesrelaties te ontwikkelen. De wereld en de mens zit helaas en gelukkig wat gecompliceerder in elkaar. Bovendien is er, ondanks dat de hechtingstheorie een stevige wetenschappelijke basis heeft, vooralsnog weinig evidentie dat de handvatten uit het boek effectief zijn en toepasbaar zijn op volwassenen. Daarbij is het vanuit psychiatrisch oogpunt ook zo dat bij sommige patiënten de hechtingsstijl zo gestoord is dat het langdurige therapie nodig heeft om veiligere hechting in de praktijk te brengen, laat staan toe te passen in langdurige liefdesrelaties. Tot slot is er nog de romantische gedachte waar het boek geen rekening mee houdt. Verliefdheid is ook iets ongrijpbaars, iets magisch wat waanzinnig kan aanvoelen en niet te controleren is. Misschien geeft het boek hiervoor te weinig ruimte. Als we alles willen benoemen en verklaren, gaat ook een groot gedeelte van de mystiek van de liefde verloren. Liefde moet ook geleefd en beleefd worden en daar horen intense vreugde en verdriet ook bij. Het is daarom geen boek voor psychiaters of psychologen. Het is wel een boek voor datende volwassenen die op zoek zijn naar een partner of een partner hebben die ze niet begrijpen. En dat is waarschijnlijk een veel betere doelgroep.
Besluit
En dus biedt het boek hoop, troost en inzicht. Hoop omdat de praktische voorbeelden, het taalgebruik en de gevolgen van het niet-hechten zo goed zijn weergegeven dat het voor iedereen begrijpelijk is. Bovendien kan met hoop putten uit de wetenschap dat hechtingsstijlen flexibel zijn. Het boek biedt troost omdat er wordt gesuggereerd dat er vanuit de hechtingstheorie op ieder potje een dekseltje past. En inzicht omdat het veel meer toepasbare kennis geeft aan mensen die op zoek zijn naar de liefde.
In het leven draait het om verbinding; zonder verbinding kunnen we niet leven, zonder verbinding geen cultuur of identiteit, zonder verbinding geen liefde. En dit boek probeert mensen die juist moeite hebben met die verbinding letterlijk dichter bij elkaar te brengen. Het boek is daarom van meerwaarde voor het zelfhulpboekengenre die je helpt met het vinden en behouden van de liefde die bij je past.
Bibliografie
Verbonden; hechting en liefde (vertaling; oorspronkelijke titel Attached: The new science of adult attachment and how it can help you find – and keep – love) van Amir Levine, psychiater en Rachel Heller, organisatiepsycholoog wordt uitgegeven door Uitgeverij Boom en is vanaf mei 2016 verkrijgbaar bij de grote boekhandels. Kosten: 19,95 euro.
