Podcasts zijn razend populair in Nederland. Als we de gezaghebbende Podcast Monitor mogen geloven, luisteren zo’n 6,4 miljoen Nederlanders naar een podcast; grofweg de helft van de volwassen bevolking. Van podcasts over cryptomunten tot true crime, van Neerlands meest breedsprakige man Maarten van Rossem tot kletsende koffie-co’s; er is een heus oerwoud aan podcasts ontstaan. Aan deze bonte collectie is recent een beluisterenswaardige nieuwkomer toegevoegd: AIOS op de sofa.
AIOS op de sofa is ontstaan uit een gezamenlijk initiatief van SAP en Boom psychiatrie. De podcast wordt gepresenteerd door Elissa Stam, AIOS psychiatrie bij het UMC Groningen en Hannah Klein Haneveld, uitgever bij Boom Psychiatrie. Zij spreken tweewekelijks over een thema met een gast, met als vaste rubrieken het bespreken van een ethisch vraagstuk met prof. dr. Gerben Meynen en een column van DJP-voorzitter Joeri Tijdink.
Wat direct opvalt bij het beluisteren van de podcast is de productiekwaliteit. Waar podcastproducties nog weleens beginnen in een achterafkamertje met blikken geluid en een chaotisch script, is daar bij deze podcast geen sprake van (zelfs als er wordt opgenomen in een restaurant of een echoënde kamer). De presentatrices zijn enthousiast en opvallend goed op elkaar ingespeeld. Klein Haneveld heeft met haar functie als uitgever psychiatrie leuke bespiegelingen over de psyche van psychiaters. Stam levert goede praktijkvoorbeelden en stelt vragen waarvan je als A(N)IOS het antwoord graag wil weten. Je krijgt het gevoel dat je naar een podcast luistert die al een aantal seizoenen meedraait.
De onderwerpen die worden besproken zijn uit de praktijk gegrepen, leerzaam en divers. Zo krijg je kledingadvies (met tot mijn verbazing een heuse cameo van mijn supervisor, tevens DJP-redacteur), leer je de verschillen tussen psychiatrie in de grote stad en het platteland en hoor je hoe je een knalpsychotische patiënt kunt verleiden tot het maken van contact.
Waar ik initieel onbekend was met (en enigszins sceptisch over) het onderwerp medisch leiderschap, werd dit op een overtuigende manier uitgelegd en ben ik me er nu van bewust in hoeveel facetten van het vak dit voorkomt. Onderhandelen blijkt een van onze belangrijkste bezigheden. Leerzaam is het voorbeeld over hoe te onderhandelen over roken met een psychotische patiënt in een separeer. Daarbij word je ook nog eens verlicht met kennis over de onderhandelingstechniek van Urker vissers!
De podcast over het meemaken van een suïcide is bijzonder in zijn openhartigheid. Martje Grootaarts bespreekt vanuit haar functies als ANIOS, AIOS en psychiater de impact van een suïcide op persoonlijk en professioneel gebied. Mooi en ontroerend is het verhaal van Tijdink over het bijwonen van een uitvaartritueel van de Maori. Deze aflevering is herkenbaar en invoelbaar als je een suïcide hebt meegemaakt en prettig om (opnieuw) te beluisteren als je onverhoopt, maar vrijwel onvermijdelijk, geconfronteerd wordt met een suïcide tijdens je werkzaamheden.
Waar naar mijn mening in de media te veel aandacht uitgaat naar vermeende identiteitscrises van de psychiatrie, misverstanden over de DSM en alweer iemand die predikt dat het roer radicaal om moet, houdt de podcast het fris en positief. Tijdink en Meynen zijn bekwaam in het overbrengen van hun bevlogenheid voor het vak in hun vaste onderdelen. En dat kan van iedereen die aan deze podcast deelneemt gezegd worden. Naast de bevlogenheid van alle deelnemers valt ook de openheid en menselijkheid van hen op. Verhalen over moeilijke situaties, twijfels of onzekerheden geven de podcast verdieping en zorgen voor herkenning.
De podcast is goed uit de startblokken gekomen en dat geeft ruimte om door te groeien. Zo zou het leuk zijn als daadwerkelijk AIOS op de sofa gaan plaatsnemen, om te praten over hun ervaringen met de opleiding. Een opleider op de sofa mag daarbij in mijn optiek ook niet ontbreken. Voor de taalliefhebbers onder ons (wat we in de psychiatrie natuurlijk altijd zijn) zou ter psychiatrische alfabetisering een “woord van de week” een leuke toevoeging zijn. Wat moeten we vaker of juist nóóit meer zeggen?
Al met al is AIOS op de sofa een mooie toevoeging aan het podcastlandschap en verplichte kost voor alle A(N)IOS psychiatrie. Luister hem op weg naar een crisisbeoordeling, als je je zit te vervelen in de piketkamer of gewoon onderuitgezakt op de bank. Waar de podcast zeer goed in slaagt, is het enthousiasmeren voor de psychiatrie. Deel hem dus met al je co-assistenten en collega’s die twijfelen om voor het vak te kiezen!
Paul van Haaren is arts-assistent psychiatrie bij het Tergooi MC.
