Titel: Antidepressieve placebo-effect voorspellen via corticale connectiviteit
Deze post maakt deel uit van de rubriek “Psychiatrie van de Toekomst” in het Tijdschrift voor Psychiatrie, in samenwerking met De Jonge Psychiater (pdf versie)
Waarom dit onderzoek?
Als het gaat om het bepalen van de behandeling van depressieve stoornissen, is er al wel wat fmri-onderzoek gebeurd dat het belang van corticale connectiviteit laat zien. Alleen is dat moeilijk vertaalbaar naar de kliniek. Rolle e.a. (2020) willen hieraan tegemoetkomen door diezelfde corticale verbindingen in kaart te brengen met een eeg-onderzoek, dat veel laagdrempeliger is.
Onderzoeksvraag
Kunnen we met eeg-connectiviteit neurale modulatoren voor antidepressieve behandeling onderscheiden?
Hoe werd dit onderzocht?
Met data uit de grootschalige embarc-studie, een placebogecontroleerde, dubbelblinde rct, vergeleken de onderzoekers eeg-resultaten van 221 patiënten van 18-65 jaar met een onbehandelde depressieve stoornis, van wie er 106 met de ssri sertraline werden behandeld en de overige 115 met een placebo. Zij werden voor 8 weken gevolgd en op 6 punten in de tijd getest. Bij elk testmoment werd een eeg uitgevoerd gedurende 8 minuten van resting-stateactiviteit, afwisselend blokken van 2 minuten met ogen open en 2 minuten met ogen dicht.
Belangrijkste resultaten
Er werden voornamelijk neurale modulatoren gevonden die geassocieerd waren met een betere behandeluitkomst in de placebogroep vergeleken met de ssri-groep. Dit ging specifiek over hogere alfa-band- en lagere gamma-bandconnectiviteit tussen verschillende corticale gebieden, voornamelijk in de pariëtale regio’s. Pariëtale alfa-bandconnectiviteit werd in voorgaand onderzoek sterk geassocieerd met het beloningssysteem. Pariëtale gamma-bandconnectiviteit is ook al eerder in verband gebracht met depressieve stoornissen.
Hoe zal dit onderzoek ons vak veranderen?
Placebobehandeling wordt vaak gesuggereerd als effectieve antidepressieve therapie, maar het effect hiervan kunnen we slecht voorspellen. Deze studie is een eerste stap naar gebruik van laagdrempelige onderzoeken zoals het eeg om tot een onderbouwde beslissing te komen bij de start van een antidepressieve behandeling. Hiermee kunnen we in de toekomst mogelijk zelfs uitspraken doen over de effectiviteit van specifieke antidepressiva. Ook komt in dit onderzoek de activatie van het beloningssysteem naar voren als mogelijke mediator van het placebo-effect; een interessant traject voor toekomstig onderzoek.
Referentie
-
Rolle C, Fonzo G,Wu W, Toll R, J ha M, Cooper C, e.a. Cortical connectivity moderators of antidepressant vs placebo treatment response in major depressive disorder. JAMA Psychiatry 2020; 77: 397-408.
Deze post maakt deel uit van de rubriek “Psychiatrie van de Toekomst” in het Tijdschrift voor Psychiatrie, in samenwerking met De Jonge Psychiater (pdf versie)