Waarom dit onderzoek?
Het gaat er al weken over: schoolsluitingen als onderdeel van de corona-maatregelen is slecht voor de psychische gezondheid van kinderen en jongeren. Hierover zijn recent ontzettend veel onderzoeken en nieuwsberichten over naar buiten gekomen. Maar waar zijn deze uitspraken op gebaseerd? We zochten het voor je uit.
Hoe werd dit onderzocht?
De auteurs voerden een systematic review en narratieve synthese van de beschikbare studies uit. Hierbij maakten ze gebruik van een indrukwekkend hoog aantal elektronische databases, namelijk 11 (inclusief preprint depositories). Zowel gecontroleerde, ongecontroleerde pre-post studies en cross-sectionele studies werden geïncludeerd in de datasynthese. Gezien de schoolsluitingen veelal onderdeel waren van een breder pakket aan corona-maatregelen was de zoekstrategie breed om een scala aan uitkomsten en contexten te onderzoeken. Ook werd machine learning toegepast om zoveel mogelijk titels en abstracts te vinden voor de review.
Meta-analyse was niet mogelijk gezien de hoge heterogeniteit tussen studieopzet en metingen en daarom werd er een narratieve review uitgevoerd, afhankelijk van het soort uitkomst. Bevindingen werden gerapporteerd voor kwaliteit en type van de studie (e.g., longitudinal vs. cross-sectioneel) waarbij er groter kwalitatief belang werd gehecht aan studies met longitudinale data of van hogere kwaliteit.
Wat waren de bevindingen?
In deze systematische review werden 36 studies geïncludeerd met data van in totaal 79.781 kinderen of adolescenten en 18.028 ouders tijdens de eerste golf van de pandemie van februari tot juli 2020.
De meerderheid (58%) betrof cross-sectionele data. Verder waren vijf (14%) artikelen een cohortstudie, negen (25%) een ongecontroleerde pre-post studie, één was een herhaalde metingen time-series studie, en één was een modeling studie. Slechts 13 artikelen (36%) waren van hoge kwaliteit, de rest van medium (47%) of lage (17%) kwaliteit. Dertien studies kwamen uit lage of middeninkomen landen (i.e., China, Turkije, Brazilië, Bangladesh en India), 11 studies uit het Verenigd Koninkrijk (VK), vier uit de Verenigde Staten (VS), vijf uit Italië en elk één uit Canada, Japan en Spanje.
Geestelijke gezondheid
Twee hoge-kwaliteit cohortstudies vonden geen significante toename van landelijke suïcidecijfers tijdens de schoolsluitingen en lockdown vergeleken met historische controle periodes in Engeland en Japan.
Overige studies lieten verschillende cijfers van psychische problemen zien onder kinderen en adolescenten. Samengenomen scoorde 18-60% van de geïncludeerde jongeren boven de drempel die geldt in de algemene populatie voor angst- en depressieve symptomen, wat hoger is dan voor COVID-19. Deze resultaten kwamen uit meerdere grote cross-sectionele surveys uit verschillende landen, al was de kwaliteit van de studies wisselend.
Pre-post studies van medium kwaliteit toonden tegenstrijdige bevindingen. Een Ierse studie liet geen verschil in functioneren zien onder jongeren van basisschool- en middelbare schoolleeftijd. Een studie uit het VK vond een toename van emotionele, gedrags- en aandachtsproblemen onder basisschool kinderen; een toename in aandachtsproblemen en een afname in emotionele problemen onder middelbare schoolkinderen. Kinderen en jongeren met pre-existente psychische problemen rapporteerden een significante afname in emotionele problemen in zowel de Ierse als VK studies.
Kindermishandeling
Een hoge-kwaliteit studie uit de VS en twee hoge-kwaliteit studies uit het VK vonden een significante afname (27-39%) van meldingen van kindermishandeling bij kinderbeschermingsdiensten.
Gezondheidsgedrag
Lichamelijke activiteit nam af met 36-37%. Schermtijd nam substantieel toe (296% in een medium-kwaliteit Italiaanse studie, 70% in een Indiase studie en 245% in een Spaanse studie), alhoewel er geen onderscheid werd gemaakt tussen recreationeel gebruik en gebruik voor online onderwijs. Medium- en lage-kwaliteit studies toonden een toename van social media gebruik en ongezond eetgedrag aan. In lijn daarmee heeft een hoge-kwaliteit microsimulatie studie uit de VS laten zien dat 2 maanden lockdown zou resulteren in 11.1% toename van obesitas onder kinderen.
Sociaal economische status
De pre-post studies uit het VK en Ierland vonden geen verschillende associaties afhankelijk van sociaal economische status. Andere studies hebben deze uitkomstmaat niet meegenomen in hun analyses.
Wat betekenen deze bevindingen voor de praktijk?
Terwijl 36% van de studies cohort of longitudinale designs hadden met een hogere kwaliteit van evidence, had 58% van de studies een cross-sectioneel design met lage kwaliteit. Desondanks was de consistentie in de bevindingen dat bijna alle studies een afname van geestelijke gezondheid aantoonden onder kinderen en jongeren tijdens de eerste lockdown van de pandemie.
Deze resultaten komen overeen met een recente Nederlandse studie (link), waar ook wisselend toename, afname en stabilisering van de internaliserende problemen werd gerapporteerd door kinderen, adolescenten en hun ouders.
School is een ongelofelijk belangrijk onderdeel van het leven van kinderen en adolescenten en dus zijn vanuit theoretische redenen deze bevindingen niet verrassend. Met name de afname van sociale contacten wordt als belangrijk mechanisme gezien. De toename van psychische problemen is vooral verontrustend gezien de toegang tot reguliere GGZ afnam tijdens de eerste COVID-wave. Zo is er eerder een afname van 50-65% gerapporteerd voor presentaties met zelfbeschadigend gedrag en een 40% afname van kinderpsychiatrische opnames (link en link). Dit contrast is zorgelijk en suggereert een verergering van onvervulde behoefde van psychische zorg tijdens de lockdown voor kinderen en adolescenten die misschien al kwetsbaar waren. Dit blijkt ook uit een afname van het aantal meldingen bij kinderbeschermingsdiensten in meerdere landen.
Ondanks dat de auteurs verschillende goede methodes gebruikten om zoveel mogelijk studies te vinden voor deze review, zijn er ook enkele beperkingen. De belangrijkste is dat de meeste studies van lage kwaliteit waren en dat het niet mogelijk was om causaliteit te onderzoeken. Daarnaast kan er ook sprake zijn van measurement en reporter bias gezien de meeste studies oudergerapporteerde vragenlijsten gebruikten en geen klinische assessments. Zodoende is het ook niet duidelijk wat dit betekent op het niveau van psychiatrische aandoeningen waarvoor er een behandelindicatie is. De aanname dat psychiatrische stoornissen toenemen tijdens de pandemie werd in bijna geen enkele studie getoetst. Dit zou zeker interessant zijn in het geval van eetstoornissen omdat er meerdere internationale signalen zijn die een enorme toename van eetstoornissen bij adolescenten laat zien (link). Ten slotte was het niet mogelijk om de effecten van schoolsluiting te onderscheiden van andere maatregelen.
Concluderend laat deze systematic review zien dat sluiting van de scholen tijdens de eerste golf van de COVID-19 pandemie geassocieerd was met een verslechtering van de psychische gezondheid van kinderen en adolescenten. Alhoewel de gebruikte data beperkt zijn geven ze wel food for thought en benadrukken ze het urgente belang van een grotere waardering voor de geestelijke gezondheid van deze opgroeiende generaties. Hopelijk vertaalt urgentie zich ook in investeringen in de publieke geestelijke gezondheid van deze jongeren.
Referenties
Viner R, Russell S, Saulle R, et al. School Closures During Social Lockdown and Mental Health, Health Behaviors, and Well-being Among Children and Adolescents During the First COVID-19 Wave: A Systematic Review. JAMA Pediatr. Published online January 18, 2022. doi:10.1001/jamapediatrics.2021.5840
Andere artikelen:
Asch DA, Buresh J, Allison KC, et al. Trends in US Patients Receiving Care for Eating Disorders and Other Common Behavioral Health Conditions Before and During the COVID-19 Pandemic. JAMA Netw Open. 2021;4(11):e2134913. doi:10.1001/jamanetworkopen.2021.34913
Fischer K, Tieskens JM, Luijten MAJ, et al. Internalizing Problems Before and During the COVID-19 Pandemic in Dutch Children and Adolescents with and without Pre-Existing Mental Health Problems. medRxiv 2021.10.05.21264160; doi: https://doi.org/10.1101/2021.10.05.21264160
Ougrin D. Debate: emergency mental health presentations of young people during the COVID-19 lockdown. Child Adolesc Ment Health. 2020;25(3):171-172. doi:10.1111/camh.12411 10.1111/camh.12411
Sheridan DC, Cloutier R, Johnson K, Marshall R. Where have all the emergency paediatric mental health patients gone during COVID-19? Acta Paediatr. 2021;110(2):598-599. doi:10.1111/apa.15537 10.1111/apa.15537
