Dit artikel verscheen eerder online in het februarinummer van De Psychiater.
Waarom zijn psychiaters wel of niet gelukkig? Op het Voorjaarscongres komt dit onderwerp tijdens de presentatie van de Psychiater Thermometer II, een onderzoek naar de mentale gezondheid en werkomstandigheden van psychiaters, zeker ter sprake. Hoogleraar genetica en wellbeing Meike Bartels praat ons bij in hoeverre geluk – ook voor psychiaters – maakbaar is.
In 2015 werd op de redactie van De Jonge Psychiater (DJP) de spreekwoordelijke temperatuur van onze beroepsgroep besproken. Volledig eensgezind was de redactie destijds: we voelden ons trots. Trots dat we psychiater waren. Trots op ons mooie vak. Dat was niet de algehele teneur die wij proefden onder vakgenoten. We zagen veel collega’s die ontevreden waren over het vak. En, naïef als we misschien destijds waren, begrepen we er niet veel van.
En wat doe je als je iets niet begrijpt? Dan ga je het onderzoeken. Anouck Visscher (collega DJP’er) kwam destijds met het idee om Proud2beMe (een online platform voor jongeren met een eetstoornis, om ervaringsverhalen te delen als alternatief voor de pro-anabeweging) om te dopen in Proud2bePsy en deze trots te bevragen onder beroepsgenoten. En zo ontstond de eerste vragenlijst van DJP: Proud2bePsy (de voorloper van de Psychiater Thermometer), waaruit bleek dat psychiaters best wel trots waren op hun vak, maar ook genoeg te mopperen hadden.
In 2019 besloot DJP dit onderzoek uit te breiden en ook te vragen naar psychische klachten. Bijna 800 psychiaters deden mee. De trots was in vergelijking met Proud2bePsy uit 2016 niet weg, maar opvallend was wel dat er onder de beroepsgroep behoorlijk wat psychische klachten werden gerapporteerd in relatie tot werkomstandigheden. Dat was voor DJP het teken om dit systematisch en longitudinaal te onderzoeken en daaraan is met de Psychiater Thermometer II in 2023 een vervolg gegeven.
‘Passie en trots behouden en verdiepen’
Belang van dit onderzoek
Psychiaters weten als geen ander hoe belangrijk mentale gezondheid is voor je werk. Het heeft een allesomvattende invloed op hoe mensen functioneren op hun werk. De resultaten uit 2019 lieten een ambivalent beeld zien. Hoe kan het dat de beroepsgroep van psychiaters enerzijds trots is op haar vak, maar anderzijds moppert over hoe de psychiatrie is georganiseerd, ontevreden is over haar werkomstandigheden en twijfelt aan werken als psychiater in de ggz? In vergelijking met 2019 wilde DJP het deze keer nog grondiger aanpakken, met gevalideerde vragenlijsten gericht op stress, psychische klachten en (werk)geluk. De gedachte is dat met deze kennis de knelpunten beter geïdentificeerd kunnen worden en de oorza ken en gevolgen van de onvrede geanalyseerd. Om zo een ‘behandelplan’ op te stellen om psychische klachten te verminderen dat psychiaters in staat stelt om hun trots en passie beter tot zijn recht te laten komen.
Wat gaan we doen?
Op het Voorjaarscongres worden de resultaten van de Psychiater Thermometer II op donderdag 11 april 2024 (in de plenaire sessie van 15:30 tot 17:00 uur) besproken en bediscussieerd. Eerst worden in vogelvlucht de resultaten gepresenteerd van de Psychiater Thermometer II, waaraan bijna 1000 psychiaters (in opleiding) uit Nederland en Vlaanderen meededen. Daarna praat hoogleraar genetica en wellbeing Meike Bartels, deels vanuit een genetisch perspectief, het publiek bij over in hoeverre psychiaters hun (werk)geluk kunnen beïnvloeden. Ten slotte volgt een gesprek met Niels Mulder (voorzitter NVvP) en Louise Smallenburg (voorzitter De Jonge Psychiater) over hoe het werkgeluk van psychiaters in Nederland (en Vlaanderen) te verbeteren en welke rol de NVvP hierin kan spelen. Gehoopt wordt op de start van een discussie die psychiaters zal helpen om meer werkplezier te vinden om het mooie psychiatervak uit te oefenen en de werkomstandigheden en de werkom geving te veranderen. Om daarmee psychiaters – én hun werkgevers – uit te dagen op een positieve en constructieve manier de trots en het werkplezier te vergroten en te verdiepen.