Daar is ie weer! De seizoenale artikelselectie om de meest in het oog springende wetenschappelijk-psychiatrische publicaties van de winter van 2022 in sneltreinvaart met jullie door te nemen. Bij deze de selectie met interessante artikelen die in deze periode uitkwamen met een globale beschrijving en een link naar het artikel zelf. Heb je een suggestie voor een artikel, lees je iets interessants in de krant, via een app of op je tablet, e-mail ons dan op [email protected] zodat wij het artikel op kunnen nemen in onze lijst! Veel leesplezier.
Medicatie
Een meta-analyse naar combinatiebehandelingen medicatie in de behandeling van depressie vond niet zozeer voordeel van combinaties met bupropion als wel van SSRI’s met alfa2-autoreceptorblokkers (mirtazapine en trazodon) wat betreft effect (SMD=0.37), terwijl geen verschil op kans op uitval bij combinatiebehandelingen werd gezien; N=6700; JAMA Psychiatry).
In additie op antipsychotica geeft pimavanserine (een selectieve 5-HT2A antagonist en inverse agonist) een lichte verbetering van negatieve symptomen (N=400; Lancet Psychiatry).
In een RCT bleek Lithium niet effectief in het behandelen van agitatie bij patiënten met de ziekte van Alzheimer (N=77, The American Journal of Geriatric Psychiatry).
De eerste grote dubbel-blinde placebogecontroleerde RCT naar dit onderwerp laat zien dat methylfenidaat 2dd10mg veilig en effectief is in de behandeling van apathie bij patiënten met de ziekte van Alzheimer (N=200; JAMA Neurology).
Vortioxetine bleek effectief in het verminderen van depressieve symptomen in patiënten die eerder slechts gedeeltelijk reageerden op een SNRI/SSRI. Patiënten ontvingen 8 weken 10-20mg vortioxetine direct na het afbouwen van de SNRI/SSRI (N=143, Journal of Affective Disorders).
Stoppen met antipsychotica leidt tot meer somatische klachten, vond een meta-analyse (N=3000; Lancet Psychiatry).
Qua effectiviteit laten antipsychotica een U-shaped relatie zien tussen effectiviteit en dosis, maar na de tweede psychotische episode zijn antipsychotica minder effectief in eender welke dosering (N=5000; Lancet Psychiatry).
Rel-1017 (esmethadon), een NMDAR-kanaalblokker, bleek in een fase 2 dubbelblinde, placebogecontroleerde RCT effectief als monotherapie ter behandeling van depressie bij patiënten bij wie drie antidepressiva hadden gefaald (N=62; American Journal of Psychiatry).
In een open-label RCT bleek ketamine 0.5mg/kg IV minder effectief dan ECT in de behandeling van depressie die opname noodzakelijk maakte (N=186; International Journal of Neuropsychopharmacology).
Overige behandeling
Een RCT laat zien dat bewegen effectief is in het verlagen van angst en depressieve symptomen bij patiënten met een angststoornis in de eerste lijn. (N=268, Journal of Affective Disorders).
Het cognitief functioneren 6 maanden na ECT verschilt niet tussen patiënten die na ECT lithium + venlafaxine kregen en patiënten die na ECT zowel onderhouds-ECT en venlafaxine + lithium gebruikten (American Journal of Geriatric Psyhchiatry).
Epidemiologie
De prevalentie van eenzaamheid bij volwassenen varieert van ongeveer 3% in Noord-Europa tot ongeveer 10% in Oost-Europa terwijl deze het hoogste was in ouderen in vrijwel alle landen en jongeren meestal net iets hoger scoorden dan volwassenen (N=113 studies; BMJ).
Slechts 20% van de mensen met psychotische stoornissen in de echte wereld mag meedoen aan RCT’s naar de effecten van antipsychotica en hun respons op antipsychotica is beter dan van mensen die niet mogen meedoen, bleek uit een echte wereld-studie met DJP-bijdrage (N=25000, JAMA Psychiatry).
Escitalopram en sertraline zijn de effectiefste geneesmiddelen in de behandeling van paniekstoornis, kwam uit een grote meta-analyse (N=13k; BMJ).
Een echte-wereld laat zien dat antipsychotica en cholinesteraseremmers minder sterk zijn geassocieerd dan de prebehandelingsfase, tijdens welke het risico op vallen al zeer hoog is, reden waarom vele andere factoren die al zichtbaar waren voor behandeling ook moeten worden meegewogen in het vaststellen van het risico op vallen (N=15; BMJ).
Cannabisgebruik onder adolescenten vergroot het risico op automutilatie, maar niet op suïcide. (N=6582, Acta Psychiatrics Scandinavica).
Een grote meta-analyse bevestigt wat sommigen al vermoedden, dat de dosering van sommige antipsychotica er wel degelijk toe doet als het gaat om het risico op gewichtstoename tijdens gebruik: bijv. van olanzapine en quetiapine is nu bewezen dat er na 5mg, respectievelijk 200mg, wel degelijk toename plaatsvindt in de kans op gewichtstoename, met een plateau bij gemiddelde doseringen (hoger dan gemiddelde doseringen zoals 10 en 500mg en 5mg voor risperidon geven dus wel lichte stijging in gewichtstoename maar niet meer heel veel; N=36 duizend; Schizophrenia Bulletin).
Mensen met psychiatrische aandoeningen vroeg in het leven blijken een verhoogd risico te hebben op dementie later (RR = 4.2; 30 jaar follow-up; N=1.7 miljoen mensen; JAMA Psychiatry).
In kinderen van ouders met een psychische stoornis werd een verhoogd risico gevonden op angstklachten en hechtingsproblemen. Het risico was het hoogst in kinderen van ouders met schizofrenie; IRR = 5.23 (4.80–5.69). (N= 1,477,185, Acta Psychiatrics Scandinavica).
Uit een Amerikaanse studie komt naar voren dat opgenomen patiënten met een bipolaire stoornis die cannabis gebruiken minder medicatie trouw zijn dan patiënten die geen cannabis gebruiken (N = 266.303, Journal of Affective Disorders).
Genetica
In psychiatrische aandoeningen blijken vooral neuronale cellen, zoals medium spiny neurons en piramidale cellen, betrokken terwijl bij neurologische aandoeningen ook andere cellen betrokken kunnen zijn, zoals gliacellen bij M. Alzheimer, blijkt uit een analyses van genetische data in meer dan 12 miljoen personen met DJP-bijdrage (Molecular Psychiatry).
Genetische gevoeligheid voor schizofrenie is positief geassocieerd met respons op ECT, vond een studie in samenwerkingsverband tussen Ierland, Nederland en België (N=266; Biological Psychiatry).
