Op 15 september verscheen er in de Vlaamse krant De Morgen een verslag over het opinieartikel “Should we all take a bit of Lithium?” van de Amerikaanse psychiater Anna Fels in de New York Times, waarin men Lithium aanhaalt als een mogelijke en ondergewaardeerde oplossing voor dementie.
Lithium is een natuurlijk voorkomend zout dat voorkomt in bepaalde rotssoorten en in het water van vele bronnen. Het is in lage dosissen aanwezig in het grondwater en dus ook in ons drinkwater. In België zou het gaan om 0.01 mg/l, wat toch een stuk lager is dan studies in andere landen rapporteren (tot 0.170 mg/l in de USA). De dosis is slechts een fractie van hetgeen wordt gebruikt voor de behandeling van bipolaire stoornis en depressie, welke frequent worden behandeld met het zout.
Het lijkt op het eerste zicht onwaarschijnlijk dat deze hoeveelheden een medische impact kunnen hebben maar onderzoeken tonen het tegendeel. Er zou volgens een Amerikaanse studie bijvoorbeeld meer zelfmoord worden gepleegd in bevolkingsgroepen die het minst worden blootgesteld aan Lithium (Schrauzer & Shrestha, 1990). De groep met het hoogste lithiumgehalte in drinkwater had maar liefst 40% minder suïcides dan de groep met het laagste lithiumgehalte. Ook een Oostenrijkse studie bevestigde dat het aantal zelfmoorden omgekeerd evenredig was met blootstelling aan Lithium via het drinkwater (Kapusta et al., 2011). In totaal zouden volgens Fels 9 van de 11 tot nu toe uitgevoerde studies een verband blootleggen tussen grotere hoeveelheden Lithium in drinkwater en gunstige klinische en medische gevolgen. Zou de kleine hoeveelheid Lithium in het Belgisch drinkwater misschien onze hoge suïcidecijfers kunnen verklaren?
Naast suïcidepreventie zou er ook op vlak van cognitieve achteruitgang een rol kunnen zijn weggelegd voor Lithium. Patiënten met stemmingsstoornissen hebben een grotere kans op dementie dan de algemene bevolking (Ownby, Crocco, Acevedo, John, & Loewenstein, 2006). Een Deense studie ontdekte dat mensen die eenmaal Lithium aanschaften (en dus vermoedelijk gediagnosticeerd waren met een stemmingsstoornis) een verhoogde kans op dementie hadden vergeleken met mensen die nooit Lithium namen. Wanneer zij echter 2 of meerdere voorschriften kwamen afhalen leek de kans op dementie terug vergelijkbaar te worden met mensen die nooit waren blootgesteld aan Lithium. Blootstelling aan kleine hoeveelheden Lithium zou neuroprotectieve effecten hebben. Het zou de gezondheid, groei en weerstand van neuronen verbeteren en zo stress-geïnduceerde schade verminderen.
Waarom wordt Lithium dan niet in wat hogere dosissen aan ons drinkwater toegevoegd? Een deel van het antwoord op deze vraag is gelegen in de slechts beperkte aanwezigheid van onderzoek naar Lithium in lage dosis. Dit is niet interessant voor de farmaceutische industrie, maar ook clinici zijn niet allemaal even enthousiast. Men heeft over het algemeen weinig vertrouwen in het effect van “homeopathische dosissen”. Daarnaast heeft Lithium door de associatie met ernstige psychiatrische ziektebeelden en ernstige neveneffecten (zoals nierschade en schildklierafwijkingen) geen al te beste reputatie gekregen.
Anna Fels concludeert dat weinigen zich bewust blijven van het potentieel van Lithium in lage dosis. De publicaties in wetenschappelijke vakbladen vinden onvoldoende hun weg naar de medische wereld en het grote publiek. Wordt een ontzettend eenvoudig middel om volksgezondheid te kunnen verbeteren over het hoofd gezien? Er zijn wetenschappers die voorstellen Lithium te erkennen als essentiële voedingsstof. Het aantal zelfmoorden zou kunnen afnemen en misschien zou er ook minder dementie zijn. Zouden de psychiatrische ziekenhuizen leegstromen en zou de druk op bedden voor dementerenden in rusthuizen afnemen wanneer we de optimale lithiumdosering aan ons drinkwater toevoegen? We weten het niet, we weten het niet zeker, omdat het nooit werd onderzocht.
Wat nodig is, is meer onderzoek naar de lange termijn effecten en de optimale dosering. Maar wat mij betreft hoeven we daar niet op te wachten en mogen lage dosissen Lithium terug aan de 7-Up worden toegevoegd. Mijn voorstel zou zijn om het een keuze te laten zijn om al dan niet gebruik te maken van deze mogelijk essentiële voedingsstof. Mijns inziens mag zo´n veelbelovende preventiestrategie niet met het badwater worden weggespoeld. Misschien kunnen we het badwater op den duur zelfs beter opdrinken..
Verder lezen?
http://www.nytimes.com/2014/09/14/opinion/sunday/should-we-all-take-a-bit-of-lithium.html
Kapusta, N. D., Mossaheb, N., Etzersdorfer, E., Hlavin, G., Thau, K., Willeit, M., … Leithner-Dziubas, K. (2011). Lithium in drinking water and suicide mortality. The British Journal of Psychiatry?: The Journal of Mental Science, 198(5), 346–50. doi:10.1192/bjp.bp.110.091041
Ownby, R. L., Crocco, E., Acevedo, A., John, V., & Loewenstein, D. (2006). Depression and risk for Alzheimer disease: systematic review, meta-analysis, and metaregression analysis. Archives of General Psychiatry, 63(5), 530–8. doi:10.1001/archpsyc.63.5.530
Schrauzer, G. N., & Shrestha, K. P. (1990). Lithium in drinking water and the incidences of crimes, suicides, and arrests related to drug addictions. Biological Trace Element Research, 25(2), 105–13.
