Afgelopen jaar is de nieuwe jeugdwet van kracht geworden. De misvatting in deze wet dat psychiatrische zorg anders is dan alle andere medische zorg aan kinderen en jongeren zorgt voor een groot schisma in de zorg aan deze doelgroep. Toch opent deze wet ook deuren voor nieuwe vormen van zorg. De wens om burgers meer aan te spreken op hun eigen probleemoplossende en herstelbevorderende vermogens* gecombineerd met een nieuw financieringssysteem heeft een klimaat gecreeërd waarin ruimte is voor vernieuwing.
Recent publiceerden Jet Muskens et al. een artikel in het NTvG over “Intensieve thuisbehandeling van jongeren in crisis”. Een mooi voorbeeld van zo’n relatief nieuwe vorm van crisiszorg die korte opnames combineert met intensieve thuisbehandeling. Al sinds mijn eerste dagen als AIOS in de kinder- en jeugdpsychiatrie heb ik mij verbaasd over de vaak voorkomende langdurige opnames binnen de jeugdcrisiszorg die ook in dit artikel wordt genoemd. Ouders kunnen hun rol niet goed vervullen en jongeren raken ontheemd van hun thuissituatie. Tijdens een werkbezoek aan het Zucker Hillside Hospital in Queens, New York zag ik dat opnames niet langer dan een week duurden waarmee de patiënt goed te stabiliseren was. Daarna moet de zorg vanuit huis wel goed opgepakt worden.
Intensieve thuisbehandeling, afgekort tot IHT van het Engelse Intensive Home Treatment, wordt bij het Gelderse Karakter gecombineerd met een HIC (High & Intensive Care) afdeling, een afdeling zoals die in de volwassenen GGZ al langer bestaan. Op deze afdeling kunnen jongeren kortdurend (zo’n 2 weken) worden opgenomen en wordt dwang en drang geminimaliseerd door intensieve begeleiding. Door intensieve samenwerking tussen deze twee teams proberen ze na een korte opname goed aansluitende en laagdrempelig ambulante zorg te organiseren voor de jongere in crisis en zijn familie. Hiermee wordt tegelijkertijd de positie van de ouders als permanente verantwoordelijke voor de opvoeding verstevigd. Met de start van dit project werden drie klinische afdelingen met 34 bedden gereduceerd tot één HIC met 7 bedden voor korte crisisopnames. Het IHT team levert aansluitend nog zo’n 4 maanden ambulante zorg.
Maar lukt het wel om op deze manier de zorg zo drastisch om te gooien of gaat dat ten koste van kwaliteit, tevredenheid of geld? Het antwoord is: ja dat kan. En het levert ook nog eens veel op. Ten eerste bleek meer dan 80% van de aanmeldingen zonder opname te kunnen starten in het IHT team. Verder zijn in de twee jaar dat het project nu draait de kosten bijna gehalveerd (van 55.000 naar 28.000 per jaar) en is de productie nagenoeg verdubbeld (van 70 naar 125 patienten per jaar). De patiënttevredenheid lijkt eveneens niet te lijden onder het model. Een gemiddelde 7 blijft overeind.
De eerste resultaten van een voor het eerst in Nederland toegepast opname-vervangend model bij de jeugd zijn positief. Hoewel financiering van dergelijke zorg onder de nieuwe wet nog steeds moeilijk is, maken deze veelbelovende cijfers waarschijnlijk ruimte aan de onderhandelingstafel bij de gemeenten. Daarbij sluiten de principes van dit model goed aan bij een van de uitgangspunten van de jeugdwet inzetten van het eigen netwerk in de zorg.
*Dit sluit ook mooi aan op de nieuwe definitie van gezondheid van Machteld Huber: “The ability to adapt and self manage in the face of social, physical, and emotional challenges”.
Bronnen:
How should we define health? Huber et al.; BMJ 2011;343:d4163
Intensieve thuisbehandeling van jongeren in crisis. Muskens et al.; Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8280
