Titel: Verloopt het antisuïcidale effect van ketamine via opiaatreceptorblokkade?
Deze post maakt deel uit van de rubriek “Psychiatrie van de Toekomst” in het Tijdschrift voor Psychiatrie, in samenwerking met De Jonge Psychiater (pdf versie)
Waarom dit onderzoek?
Hoewel er nog vele vragen zijn over de precieze plaatsbepaling in de behan deling, is het sterke antidepressieve effect van de nmdareceptorantagonist ketamine duidelijk aangetoond. Daarnaast zijn er sterke aanwijzingen dat ketamine antisuïcidale eigenschappen bezit. Eerder onderzoek van Williams e.a. (2018) liet zien dat de opiaatantagonist naltrexon het antidepressieve effect van ketamine blokkeerde, hetgeen suggereert dat opiaatreceptoractivatie een rol speelt. Het is echter onduidelijk of opiaatreceptoren ook betrokken zijn bij het antisuïcidale effect van ketamine.
Onderzoeksvraag
Vermindert naltrexon het antisuïcidale effect van ketamine?
Hoe werd dit onderzocht?
Auteurs verrichtten een secundaire analyse over de data van een eerdere gerandomiseerde dubbelblinde crossoverstudie met 0,5 mg/kg intraveneuze ketamine bij 14 patiënten met een therapieresistente depressie. Hierin keken ze naar het effect van een gift van 50 mg naltrexon versus placebo vóór het ketamineinfuus (N+K en P+K) op de suïcidaliteitsitems van onder andere de Hamilton Depression Rating Scale (hdrs) en de Columbia Suïcideschaal (cssrs).
Belangrijkste resultaten
In totaal 12 patiënten maakten de crossoverstudie af, van wie 7 een respons vertoonden van meer dan 50% afname op de hdrs na de P+K gift. Patiënten die reageerden op de P+K conditie lieten significant meer afname zien op het suïcidaliteitsitem van de hdrs op alle tijdspunten vergeleken met N+K. Vergelijkbare resultaten werden ook gevonden voor de cssrs. Door de kleine groepen kon niet aangetoond worden of het antisuïcidale effect van ketamine volledig samenhing met het antidepressieve effect of dat ketamine ook direct een onafhankelijk effect had op suïcidaliteit.
Hoe zal dit onderzoek ons vak veranderen?
De neurobiologie van depressie en die van suïcide zijn ondanks decennia onderzoek nog niet ontrafeld. Via de observatie van het sterke effect van ketamine is een nieuwe weg van onderzoek ingeslagen met focus op andere neurotransmitters dan monoaminen. De huidige studie bevestigt een belangrijke hypothese over het antisuïcidale effect van ketamine, hoewel een replicatie met grotere groepen patiënten nodig is om een direct effect van ketamine op suïcidaliteit te bevestigen. Deze studie kan bijdragen aan de plaatsbepaling van ketamine bij depressie en suïcidaliteit. Wie weet is een ketamineinfuus over niet afzienbare tijd een reële behandeloptie bij acute suïcidaliteit.
Referentie
- Williams NR, Heifets BD, Bentzley BS, Blasey C, Sudheimer KD, Hawkins J, e.a. Attenuation of antidepressant and antisuicidal effects of ketamine by opioid receptor antagonism. Mol Psychiatry 2019; 24: 1779-86.
- Williams NR, Heifets BD, Blasey C, Sudheimer K, Pannu J, Pankow H, e.a. Attenuation of antidepressant effects of ketamine by opioid receptor antagonism. Am J Psychiatry 2018; 175: 1205-15.
Deze post maakt deel uit van de rubriek “Psychiatrie van de Toekomst” in het Tijdschrift voor Psychiatrie, in samenwerking met De Jonge Psychiater (pdf versie)
