In deze rubriek “Proud to be Psy”, geïnspireerd op een term van Menno Oosterhoff, laten we iedere twee weken een (jonge) psychiater of AIOS/ASO aan het woord die 5 dezelfde vragen beantwoordt over zijn blik op de psychiatrie en de psychiater. We interviewen psychiaters (i.o.) die elk op zijn of haar manier bezig is om op een positieve manier bij te dragen aan ons vak. Dat kan zijn doordat hij of zij ontzettend goeie patiëntenzorg levert, iets te vertellen heeft over een (eind)referaat of onderzoek, een boeiend maatschappelijk evenement (mede) organiseert of een origineel idee heeft over de richting waarin de psychiatrie zich idealiter zou kunnen of moeten ontwikkelen.
5 Vragen aan.. Frank Kruijver
1. Vertel eens waar ben je allemaal mee bezig ?
Sinds nogal wat jaren werk ik bij het Sinai Centrum in Amstelveen, een psychiatrisch ziekenhuis met een Joodse signatuur, gespecialiseerd in trauma behandeling.
Hier werk ik met inspirerende en goed opgeleide collega’s aan traumazorg voor mensen van Joodse komaf (1e, 2e en 3e generatie), veteranen, migranten uit oorlogsgebieden, politieagenten, brandweerlieden en vroegkinderlijk getraumatiseerden door geweld, affectieve verwaarlozing en seksueel misbruik. Vroegkinderlijke trauma problematiek veroorzaakt veel psychisch lijden en is nog steeds een groot sociaal maatschappelijk taboe waar gelukkig wel goede behandeling voor mogelijk is met een belangrijke levenskwaliteitsverbetering.
Psychische stress geeft vaak lichamelijke ontregeling met bijvoorbeeld ernstige slaapklachten en nachtmerries. Alleen deze klachten adequaat behandelen resulteert zeer vaak tot een enorme afname van de klachten die vervolgens met gespecialiseerde traumazorg zodanig verder kunnen afnemen dat mensen zich hierna privé en op het werk weer veel beter kunnen verbinden met hun sociale omgeving. Dat is fantastisch mooi om te zien en gaan we in het Sinai Centrum door middel van onderzoek met Kathleen Thomaes nu verder in kaart brengen. Daarnaast geef ik soms lezingen voor de NVVP, op het voorjaarscongres o.a. over de rol van de biologische klok bij slaap, stemming, psychose en PTSS en publiceer zo nu en dan over de neurobiologie van man/vrouw verschillen in de hersenen bijvoorbeeld over de gender identiteit: het gevoel man of vrouw te zijn. Onderwerpen die al in mijn proefschrift uit 2004 (over sekseverschillen in de hersenen*) onder de bezielende begeleiding van Dick Swaab aan bod zijn gekomen. Sekseverschillen in de hersenen kunnen aan de basis staan van sekseverschillen in neuro-psychiatrische aandoeningen, waar we in de wetenschap en spreekkamer echt meer aandacht aan moeten gaan besteden!
2. Dat is heel wat ! En waar ben jij trots op ?
Ik ben trots op de vaak aanwezige veerkracht van getraumatiseerde mensen die, ondanks ontzettend veel leed, er vaak op indrukwekkende wijze er het beste van proberen te maken en die de moed hebben gevonden om hun problemen in de GGZ en bij ons bespreekbaar te maken. Ook ben ik trots op het feit dat heel vaak met goede diagnostiek, behandeling en contactname naar de patiënt toe mooie resultaten bereikt kunnen worden. Daarnaast kan je met een publicatie een groot lezerspubliek bereiken, soms met een grote sociaal maatschappelijke impact. Zo heb ik in het jaar 2000, voor het eerst met de groep van Dick Swaab (NIN;UvA) en met Louis Gooren van de VU, een transseksuele postmortem hersenstudie gepubliceerd waarbij we in navolging van een Nature artikel van een collega van mij, niet alleen een vrouwelijk volume maar ook een vrouwelijk aantal hersencellen vonden in een limbisch kerngebied van mannen die zich vrouw voelden. Deze studies gingen viraal de wereld over met als gevolg dat via het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in diverse landen wetgeving ten gunste van transseksuele (gender dysfore) mensen is aangepast, omdat voor het eerst een neurobiologische oorzaak werd gevonden voor gender dysforie. Dat onze studies een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de inmiddels sterk verbeterde juridische sociaal-maatschappelijke positie van gender dysfore mensen in onze internationale samenleving is een uitkomst waar we, denk ik, in Nederland zeker trots op mogen zijn.
3. Heb je vertrouwen in de toekomst van de psychiater?
Zeer zeker! Psychiatrie is een prachtig en uitdagend vak dat sterk in ontwikkeling is. Aanleg en omgeving zijn van grote invloed, al vanaf de conceptie, op de mens in ontwikkeling, waarbij ik voorspel dat integratie van hersen-lichaam circuit interacties en psychodynamica steeds belangrijker gaat worden en dat de psychiater van de toekomst steeds meer ook een lichaamsgericht medisch specialist zal gaan worden, want het lichaam is toch ook vaak de spiegel van de ziel…
4. Tot slot nog een laatste opmerking ?
Uiteindelijk draait het in de psychiatrie om het behandelen van disfunctionele biologische netwerken en psychodynamische schema’s. Met rust, reinheid, regelmaat, gezonde voeding, goede slaap en voldoende lichaamsbeweging kom je vaak al een heel eind om de basis op orde te krijgen en als je dit dan, indien noodzakelijk, ook nog eens combineert met goed gebruik van medicatie en psychotherapie dan zie je meestal patiënten weer helemaal opbloeien en in hun kracht komen!
5. En aan wie wil jij het stokje doorgeven en waarom ?
Ik wil het stokje graag overdragen aan Arne Popma die ik nog enigszins ken via de opleiding van het onderwijs cluster psychiatrie in Amsterdam. Hij is een bevlogen collega die zich als kinderpsychiater en onderzoeker bezig houdt met de neurobiologie van delinquent gedrag bij jongeren, die overigens heel vaak vroegkinderlijk getraumatiseerd zijn. Ik hoop van harte dat zijn onderzoek door meer inzicht tot nog intelligentere behandelingen en aanpak van straffen, belonen, opleiding en betekenisgeving voor deze jongeren kan leiden.
Referentie:
Kruijver FPM. Sex in the brain. Gender differences in the human hypothalamus and adjacent areas. Relationship to transsexualism, sexual orientation, sex hormone receptors and endocrine status. Doctoral PhD Thesis. University of Amsterdam. 2004. Promotor D.F. Swaab. This thesis received in 2004 an international award from Gires in the United Kingdom (London) for outstanding research on sexual differentiation of the human brain.
