Wat is de vraag?
De dreiging van een medische tuchtzaak is een van de angsten waar dokters regelmatig mee worstelen. Maar zijn er eigenlijk risicofactoren voor het krijgen van een medische tuchtzaak? En wat zijn de meest voorkomende klachten?
Er is best veel literatuur over wie er een klacht krijgt en waarom een dokter deze klacht krijgt. Studies laten zien dat spanningen in de arts-patiënt relatie een van de belangrijkste risicofactoren is voor het krijgen van officiële tuchtklachten. Opvallend in deze studies is dat in de meeste gevallen er sprake is van communicatieproblemen tussen dokter en patiënt/familie. Meestal gaat dit dan over bejegeningsproblemen, het verlies van vertrouwen en het gebrek aan het verkrijgen van informatie. En toevallig wil dat deze dokters ook vaker medische fouten maken. De vraag is of een klacht van patiënten over het ongewenste gedrag van dokters ook van invloed is op het voorkomen van somatische complicaties van behandelingen. In een studie recent gepubliceerd in JAMA Surgery werd gekeken of chirurgen, waar patiënten vaker officieel over klaagden ,meer postoperatieve complicaties ontwikkelden dan dokters met minder officiële klachten.
Hoe is dat onderzocht?
In 7 academische medische centra in de VS werden patiënten geïncludeerd die tussen 1 januari 2011 en 31 december 2013 (poliklinische) operaties ondergingen. In een periode van 24 maanden voorafgaand aan de operatie werd gekeken of de chirurg die de operatie uitvoerde, klachten had gekregen. Deze ‘unsolicited patient observations’ werden per chirurg in een centraal systeem bijgehouden. Er werd gekeken hoeveel postoperatieve complicaties er voorkwamen in een postoperatieve periode van 30 dagen.
Wat zijn de resultaten?
Er werden 32125 patiënten geïncludeerd in de studie, waarvan er 3501 (10,9%) een postoperatieve complicatie hadden. Klachten voorafgaand aan de procedure aan het adres waren geassocieerd met het risico op het hebben van een complicatie (OR 1.0063, 95% CI 1.0004-1.0123). In het hoogste kwadrant van chirurgen met de meeste klachten was het aantal complicaties 13.9% hoger dan in het laagste kwadrant chirurgen met de minste klachten (zie figuur).
Wat betekent dit voor de psychiatrische praktijk?
Het is interessant om te kijken welke factoren van invloed zijn op het voorkomen van klachten, zeker in de psychiatrie omdat we uit de data van het medische tuchtcollege psychiaters bovengemiddeld vaak een klacht krijgen te verwerken.
Wat kunnen we dan van deze studie leren? Omdat het voorkomen van tuchtzaken vaak te maken heeft met communicatie is het tijdig signaleren van ontevredenheid bij patiënten en familie een hele belangrijke factor. Natuurlijk wil je niet dat mogelijke toekomstige klachten je medisch handelen beïnvloeden, je wilt wel op een heldere en duidelijke manier communiceren met je patiënten en zijn/haar familie. Dat klinkt als een open deur, en dat is het ook. Toch gaat deze studie een stapje verder. Het impliceert indirect dat we door minder goed te communiceren en dientengevolge tuchtklachten ontvangen, we meer medische fouten maken. En dat is dan weer wel relevant voor de psychiater, zeker in de acute situatie, bijvoorbeeld bij een suïcidebeoordeling. Want slechte communicatie of ontevredenheid kan een onbetrouwbare en onvolledige suïcidebeoordeling in de weg zitten met alle risico’s van dien.
Misschien is het daarom wel zo dat we zo hameren om een goede arts-patiënt relatie. Vertrouwen hebben in je arts en goed met hem communiceren is nog steeds een ongelofelijk belangrijk therapeutisch vehikel om een behandeling te laten slagen. Zowel somatisch als psychiatrisch.
