Jaarlijks organiseert de KNAW de ‘Art of Neuroscience’ wedstrijd, met als doel de kunstzinnige schoonheid van neurowetenschappelijk onderzoek te belichten. Dit jaar hebben wij een psychiatrische inzending gemaakt voor deze wedstrijd, waarbij we geprobeerd hebben een unieke dataset van échte hallucinaties, van echte mensen (n=40) te analyseren om zo met live input van de lezer een dynamisch, levend gedicht te maken dat elke keer anders is: psychoëzie.
Achtergrond
Ongeveer een op de tien mensen hoort wel eens stemmen die anderen niet horen. Mensen die stemmen horen kunnen daar voor hun gevoel vaak maar weinig tegen doen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er toch dingen zijn waarmee de stemmen (enigermate) beïnvloed kunnen worden. Zo kunnen onze hersenen niet goed twee dingen tegelijk en kan afleiding dus daadwerkelijk helpen: het brein moet dan immers kiezen tussen de stemmen en de afleiding. In het geval van stemmen horen betekent dit dat het helpt om geluid te maken (zingen, schreeuwen et cetera) om de stemmen als het ware te overschreeuwen. En ook lichaamsbeweging kan helpen om de stemmen als minder negatief te ervaren (Beavan et al., 2011, Na & Yang, 2009, Silverman & Marcionetti, 2005 en Dauwan et al., 2016). Deze neurobiologische principes hebben we, samen met de uitgeschreven hallucinaties, verwerkt in de website psychoëzie: een dynamisch, levend gedicht gebaseerd op auditieve hallucinaties (stemmen).
(Neuro)science
Voor de dichtregels maken we gebruik van échte hallucinaties. Mensen die regelmatig stemmen hoorden is gevraagd om gedurende een minuut letterlijk te herhalen wat ze hoorden. Deze auditieve hallucinaties zijn uitgeschreven en geanonimiseerd (alle namen zijn vervangen door de meest voorkomende voornamen: Sophie, Emma, Tess en Finn), plaatsnamen en andere herleidbare gegevens zijn verwijderd. Deze regels zijn vervolgens middels Sentiment Analyse (pattern.nl, voor uitleg) gescoord op hun emotionele lading (een getal tussen -1 voor negatief en +1 voor positief). Onder invloed van de bewegingen van de muis en het geluid in de microfoon van de lezer wordt het gedicht elke paar seconden aangevuld met een nieuwe hallucinatie/regel. Afhankelijk van de input van de lezer zijn deze regels negatiever of positiever van aard (immers: afleiding helpt). Ook de achtergrond bij het gedicht verandert onder invloed van deze input.
Art
Kort samengevat is psychoëzie een interactieve vorm van ‘gevonden poëzie’ (found poetry), waarbij we geprobeerd hebben dichterlijke schoonheid zichtbaar te maken, waar de oorspronkelijke makers (in dit geval de personen die de stemmen hoorden) dit waarschijnlijk niet zagen of hoorden.
Nieuwsgierig geworden?
We kunnen ons voorstellen dat het concept van psychoëzie weliswaar erg interessant, maar ook vaag en abstract klinkt. Dat verandert snel genoeg als je de website bezoekt en zelf een gedicht gaat maken. De site werkt het beste vanaf een computer/laptop met microfoon en muis (en vergeet geen toestemming aan de site te geven om je microfoon te gebruiken). De website is te bezoeken via https://psychoezie.nl/
Een galerij van enkele eerder gegenereerde gedichten is te vinden op https://psychoezie.nl/galerij.php
De Engelstalige inzending voor The Art of Neuroscience 2020 vind je hier: https://psychoezie.nl/static/pdf/Psychoetry.pdf
