Meer en meer worden er televisieprogramma’s gemaakt over de psychiatrie, over psychiatrische patiënten en over het psychiatrisch taboe dat hier helaas bij hoort. Veel van deze programma’s zijn gemaakt in Nederland maar ook in Vlaanderen komen steeds meer van deze programma’s op de buis. Donderdag 03 Maart was het de beurt aan “Alloo in de psychiatrie” om van start te gaan. Dit is een eerste en persoonlijke beschouwing over de serie.
Volgens de informatie die online te vinden is zal de serie bestaan uit 10 tot 12 afleveringen gefilmd tussen mei 2014 en maart 2016 waarbij een 30-tal patiënten uit het Psychiatrische Centrum Caritas van Melle worden geportretteerd. Volgens de VTM-site: “De getuigen spreken heel eerlijk over hun ziektebeeld, de impact van de aandoening op hun leven, de gevolgen voor de verhoudingen met hun familie en werk, de inzichten en de toekomst. In Alloo in de Psychiatrie wordt het taboe doorbroken.“ Een ambitieus en bewonderenswaardig project voor een commerciële zender.
Jambers stijl
Van in het begin herken je de typische “Jambers” stijl waarmee de afleveringen gemaakt zijn: de reporter met de leren “frak” (vestje) loopt vrij rond en interviewt enkele “lukrake” mensen. Een beproefd recept, dus waarom zou het hier niet werken? Weinig lijkt in scene te zijn gezet of te zijn gerepeteerd: het leven zoals het is.
De eerste beelden zijn van in de wagen waarmee de televisiecrew zich naar Melle begaf en waar ze zich aan de receptie van het klassieke hoofdgebouw van een psychiatrische instelling aanmeldden. Vandaar worden ze geleid naar het nieuwere gedeelte van de campus: lage gebouwen, kleinere units en veel, veel meer ruimte en groen. De eerste afdeling die bezocht word is de NAH afdeling “Meander”: een goede invalshoek om deze serie mee te beginnen. Patiënten die vooreerst als “normaal” beschouwd werden maar dan “iets” tegengekomen zijn en nu in de psychiatrie verblijven of revalideren. Ook typisch aan de Jambers stijl is dat het voornamelijk de patiënten zelf zijn die aan het woord gelaten worden. Slechts zelden zag je een hulpverlener (arts/psycholoog/verpleegkundige) iets verduidelijken. Een mooi begin om te vertrekken vanuit de mogelijkheden van de patiënt om zijn eigen verhaal te vertellen.
Taboe doorbrekend?
De tweede afdeling “Klimop” richt zich op angst- en stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Toch al moeilijkere materie en het woord “dissociatie” loopt doorheen de aflevering als woord-van-de-dag. Hoewel de uitleg van de psycholoog mogelijks correcter was, vond ik die van de patiënt eenvoudiger te verstaan en iets bij voor te stellen. Zou een taboe dan toch niet eenvoudiger te doorbreken zijn door diegene die onder het taboe lijden?
Alloo zelf maakt ook heel herkenbare situaties mee en geeft herkenbare opmerkingen die elkeen wel eens heeft gehad bv. wie is patiënt en wie is hulpverlener: niet altijd duidelijk op het eerste zicht (Sorry supervisor maar ook van jou was ik niet zeker op het eerste zicht..).
Er werd ook een ethische bemerking gemaakt waarom er niet bij min-18 jarige werd gefilmd (wegens privacy-wetgeving). Daar blijft het toch een beetje een taboe: ik herinner me nochtans “Het leven zoals het is: Kinderziekenhuis” bijvoorbeeld.. . Het filmen van patiënten ligt soms gevoelig en zeker bij psychiatrische patiënten waar bij sommige soms moeilijk te peilen is in welke mate ze een geïnformeerde toestemming kunnen geven over dit soort zaken. In mijn mening kan dit perfect in vele gevallen maar in het Vlaamsche Landschap heeft dit in het verleden al eens moeilijker gelegen (hopelijk blijft dit in het verleden!).
Voorlopig besluit
Een eerste aflevering blijft een eerste aflevering: een voorproefje van wat nog moet komen. The jury is still out maar mijn donderdagavonden staan vast!
Referentie
Om volledige afleveringen te zien:
- Donderdagen op VTM
- Registreer je op VTM via deze link
