Antipsychotica en vooral haloperidol worden vaak gebruikt om een delier tegen te gaan. Een delier komt ook vaak voor tijdens de laatste (palliatieve) levensfase, soms tot wel 40%. In de praktijk worden antipsychotica ook dan ingezet, ook al zijn ze daar niet goed voor onderzocht. In de huidige richtlijn delier bij volwassenen (2014) staat er nog niets over de behandeling van delier in bij patiënten tijdens de palliatieve fase.
Opzet studie
Een recent onderzoek randomiseerde 240 ouderen (gemiddelde leeftijd ongeveer 75 jaar) met een delier in een hospice of palliatieve setting (voornamelijk veroorzaakt door kanker) in drie medicatiegroepen: haloperidol, risperidon of placebo gedurende ongeveer 3 dagen. De dosering was flexibel, en bleek ongeveer 2dd 1 mg te zijn voor patiënten ouder dan 65 jaar en 2dd 1,5-2 mg voor patiënten jonger dan 65 jaar. De niet-medicamenteuze zorg was voor iedereen hetzelfde.
Resultaten
De resultaten waren teleurstellend: zowel de risperidon-groep als de haloperidol-groep hadden niet alleen significant meer deliersymptomen maar ook nog eens last van meer extrapyramidale bijwerkingen. Sterker nog: de sterfte was significant groter met haloperidol vergeleken met placebo en ging dezelfde kant op in de risperidongroep. Geen goed nieuws dus, want deze goed opgezette studie laat zien dat antipsychotica eigenlijk geen plek hebben als het gaat om de behandeling van een delier tijdens de palliatieve fase.
Graag dank ik Dr. Arjen Slooter (neuro-intensivist UMC Utrecht Hersencentrum) voor het kritisch meelezen op dit artikel.
