Bij bepaalde zeer ernstige depressieve beelden zoals een psychotische depressie, weigering van eten/drinken of ernstige suïcidaliteit kan wachten op het effect van antidepressiva niet aangewezen zijn. ECT wordt dan overwogen en meestal wordt de bitemporale (BT) vorm verkozen boven de hooggedoseerde rechts unilatere vorm (RUL) vanwege het vermeend groter effect en snellere respons. In andere gevallen start men vaak met RUL omdat deze toedieningsvorm minder geheugenproblemen zou geven dan de BT vorm. Kloppen deze aannames wel?
Het onderzoek
De groep van Semkovksa (Semkovska et al., 2016) uit Ierland stelt deze werkwijze in vraag na hun EFFECT-Dep trial waarbij ze 138 patiënten (63% vrouwen, leeftijd=56.7 jaar [SD=14.8], 21% met psychotische symptomen, 23% comorbide bipolaire stoornis) met een majeure depressieve stoornis ad random toewezen aan behandeling met BT of hooggedoseerde RUL ECT. De farmacologische behandeling werd gewoon verdergezet. De gemiddelde Hamilton baseline (HDRS24) score was 29.9 en de gemiddelde episodeduur was 19.5 weken. Er was een naturalistische followup van een half jaar.
De resultaten
De patiënten die behandeld werden met RUL ECT waren er na ECT zeker niet slechter aan toe dan degenen die behandeld werden met BT ECT met een gemiddeld verschil van 1 punt op HDRS24 ten voordele van RUL ECT (zie figuur 2). Er was ook geen significant verschil in respons- of remissiecijfers na behandeling, noch in herval na 6 maanden.
Figuur 2. Gemiddelde HDRS24-score per behandelarm.
Wat betreft cognitie merkte men vooral op dat patiënten behandeld met BT ECT zich minder autobiografische informatie kon herinneren tot het laatste meetmoment, een half jaar na de laatste ECT. Mensen die RUL ECT hadden gekregen waren sneller gereoriënteerd na de behandeling en beschreven subjectief ook minder geheugenproblemen.
Conclusie en beperkingen
Als we kosten/baten afwegen, was RUL ECT niet inferieur aan BT ECT, met een beter cognitief profiel. De bevindingen rechtvaardigen de overweging van hooggedoseerde RUL ECT als voorkeursbehandeling vergeleken met BT ECT. Er wordt door de auteurs echter geen aparte analyse gedaan voor de zeer ernstig depressieve patiënten (met psychotische symptomen, ernstige suïcidaliteit, weigering van eten/drinken) waar men normaal gezien BT ECT aan zou geven. De vraag of RUL ECT voor deze groep even effectief is als BT ECT blijft dus bestaan.
Referentie
Semkovska, M., Landau, S., Dunne, R., Kolshus, E., Kavanagh, A., Jelovac, A., … McLoughlin, D. M. (2016). Bitemporal Versus High-Dose Unilateral Twice-Weekly Electroconvulsive Therapy for Depression (EFFECT-Dep): A Pragmatic, Randomized, Non-Inferiority Trial. The American Journal of Psychiatry, 173(4), 408–17. http://doi.org/10.1176/appi.ajp.2015.15030372
