In deze rubriek in De Psychiater pakken de redactieleden van De Jonge Psychiater om beurten de pen op om hun persoonlijke visie op depsychiatrie te ontvouwen. Deze keer is dat Frank Gerritse, ziekenhuispsychiater en medisch manager in Tergooi MC. Hij is opgeleid in het UMC Utrecht en bestuurslid van stichting Kennisplatform Medicatie in de Psychiatrie (KenMed).
Onlangs ontving ik een huisartsverwijzing. De huisarts vond patiënte ontzettend lastig en wilde graag overname. De patiënte had veel klachten en tot dusver nauwelijks kunnen profiteren van psychotherapie bij haar psycholoog, omdat ze ‘zelf erg bekwaam(was) in de psychologie en psychiatrie’. Waarop deze bekwaamheid was gebaseerd? Ze had onlangs de ‘opleiding tot life coach afgerond’.
Dat laatste is tegenwoordig geen bijzonderheid. Het worden van coach na het doormaken van een burn-out lijkt eerder regel dan uitzondering. Dat een huisarts iemand op grond van de kwalificaties van coach ‘erg bekwaam’ acht in ons vakgebied was wel nieuw voor mij. Een omineus teken en gevaarlijke ggz-devaluatie. En ik vertel helaas niets nieuws als ik zeg dat we sowieso algeen best imago hebben. Gelijkstellen van coaches aan professionals in de ggz draagt op geen enkele wijze bij aan verbetering van dit imago. Integendeel. Een coach is geen psychiater. Een coach is geen psycholoog. Al is dat laatste helaas soms tochingewikkelder dan het misschien lijkt.
Want hoe zit dat nu eigenlijk met onze ggz-collega’s psychologen? Om te beginnen hebben ‘coach’ en ‘psycholoog’ wel degelijkiets gemeen. Coach en psycholoog zijn géén beschermde titels en vallen niet onder de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG). Iedereen die dat wil, mag dergelijke titels voeren (en dat gebeurt dan ook geregeld). In grote ggz-instellingen, werken – gelukkig – weinig coaches, maar wel veel psychologen zonder BIG-registratie. Iets wat ook veel psychiaters niet weten. Het feit dat de onbeschermde titel ‘psycholoog’ bovendien vaak synoniem staat voor BIG-geregistreerde gezondheidszorgpsychologen (GZ-psycholoog) en klinisch (neuro)psychologen helpt niet mee. Maar het moet gezegd; de huidige beroepenstructuur in de psychologie is best ingewikkeld. Een vergelijking helpt soms. Natuurlijk klopt deze niet helemaal, maar het zit ongeveer als volgt. Als we de klinisch (neuro)psycholoog vergelijken met de medisch specialist, dan is de gezondheidszorgpsycholoog een basisarts. Beiden vallen net als hun medische evenknie onder de Wet BIG. De academisch opgeleide wo-, master- of basispsycholoog is ongeveer een coassistent (maar dan met salaris). Academisch opgeleid, maar zonder BIG-registratie en werkend uitsluitend onder directe supervisie. Om het geheel nog ingewikkelder te maken is er naast de academische ook nog een hbo-variant van psychologie, ook zij hebben geen BIG-registratie.
Afgelopen jaren is onder andere door het Nederlands Instituut van Psychologen en de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie hard gewerkt aan een meer transparante en duurzame beroepenstructuur voor de academische beroepen in de psychologische zorg. Helaas wordt ‘psycholoog’ hiermee nog steeds geen beschermde titel, maar de op handen zijnde beroepenstructuurvernieuwing regelt wel dat binnen ggz-instellingen enkel nog BIG-geregistreerde gezondheidszorgpsychologen mogen werken. Hierdoor moeten veel huidige psychologen in de ggz zich intensief bijscholen (mitszij in de ggz werkzaam willen blijven). De voorbereiding van dit plan is in 2021 gestart en loopt tot 2025. Hierbij wordt één breed basisberoep gecreëerd: de GZ-psycholoog generalist, waarin GZ-psycholoog en Kinder- en Jeugd psycholoog wordensamengevoegd. Ook worden klinisch psycholoog en psychotherapeut samengevoegd tot klinisch psycholoog-psychotherapeut. Tot slot wordt één landelijk kwaliteitsregister opgezet voor alle BIG-geregistreerde psychologen.
De vernieuwing van de beroepenstructuur voor psychologische zorg is een belangrijke stap voor kwaliteits- én imagoverbetering. De ggz en onze patiënten verdienen BIG-geregistreerde psychologen en BIG-geregistreerde psychologen verdienen het om niet langer op gelijke voet te staan met coaches. BIG-geregistreerde psychologen zijn in tegenstelling tot coaches namelijk wél erg bekwaam in de psychologie!
