Bekend probleem
De cijfers omtrent burn-out, verslaving, suïcide onder artsen (in opleiding) zijn tegenwoordig bekend (DJP). Desondanks blijft er een taboe heersen rond zelfzorg bij artsen. De heersende visie blijft dat meer uren kloppen beter is en dat er over de balans werk-privé al te veel gezeurd wordt. “Artsen moeten niet zeuren want ze hebben ervoor gekozen en ze worden ervoor betaald.” is niet ongehoord in de medische sector en daarbuiten.
Omdat de recente cijfers zo dramatisch blijken te zijn zijn er de laatste jaren dan toch, met mondjesmaat, initiatieven gekomen om artsen die in psychische problemen geraken te gaan begeleiden. Een positieve evolutie maar het lijkt een druppel op een hete plaat.. Wil je iets veranderen in de gezondheidszorg dan moet je aantonen dat de verandering beter zal zijn voor de patiëntenzorg.
Invloed op zorgkwaliteit
Onderzoek in de Lancet gepubliceerd, toont aan dat het verbeteren van zorgkwaliteit gebeurt door te zorgen dat de zorgverleners zelf gezond zijn en goed kunnen functioneren. Patiënten verdienen goede zorg en hebben dus recht op gezonde en goed functionerende hulpverleners. Ook vanuit pedagogisch standpunt (want dat houdt geneeskunde ook vaak in) is het aangewezen dat artsen hun eigen advies opvolgen en gezonder leven. “Do as I say, not as I do”: pedagogisch verantwoordt is deze uitspraak niet echt.
Doctors 4 Doctors (D4D)
Waar in het begin gefocust werd op het begeleiden van artsen die reeds met psychische problemen zaten wil D4D, een Vlaamse hulporganisatie van en voor artsen, daarnaast een cultuurverandering op gang brengen waarin zelfzorg een absolute voorwaarde is voor de kwaliteit van de zorg. Deze cultuurverandering legt de focus op preventie via gezondheidspromotie en attitudeveranderingen in plaats van behandeling van burn-out. Deze vorm van preventie start dus het liefst van al tijdens de opleiding tot arts met kennis over jobrisico van burn-out, verslaving, suïcide, etc.
Naast preventie blijft ook begeleiding van essentieel belang. Ook daar is er reeds veel over geschreven; over de oorzaken van burn-out en de mogelijke interventies bij psychische problemen (Lancet). D4D breidt hier op verder en is een samenwerking gestart met een “Buddy-systeem” dat uitgaat van het principe “Een art voor elke arts!” ook wel eens een “co-arts” genoemd. Momenteel wordt dit lokaal initiatief uitgerold naar alle Vlaamse huisartsen (inderdaad: specialisten zijn nog niet aan de beurt). Een “co-arts” is geen behandelend arts maar eerder iemand met een luisterend oor die de specifieke problematiek als arts zelf (heeft) ervaren. Gezien artsen niet snel geneigd zijn hulp te zoeken kan een co-arts ook zelf aan de alarmbel trekken en doorverwijzen naar meer gespecialiseerde hulp.
Beschouwing
De laatste jaren is er meer aandacht voor psychische problemen bij artsen (in opleiding). Naast de opstart van een begeleiding voor artsen, aangepast voor de specifieke context waarin een arts werkt, is een cultuurverandering in de medische sector van belang. Er is nog veel werk om dit systematisch in te voeren (en dus deel van de cultuur te maken) maar het belang voor de individuele arts maar ook voor zijn patiënten is te belangrijk om dit links te laten liggen.
Disclaimer: De auteur van dit artikel heeft zelf geen “Buddy”, laat staan een huisarts.. Maar we werken eraan!
